Verbetering van de water-efficiëntie is een centraal thema in de huidige EU strategie, wat tot uiting moet komen in de aangekondigde 'Blueprint to safeguard Europe's waters' die verwacht wordt in november dit jaar. Zonder een beter toezicht op waterverbruik in de landbouwsector en een aangepast waterprijsbeleid zal de waterschaarste in de EU allicht toenemen en dreigen grondwatervoorraden in bepaalde regio's te sterk onder druk te komen.
In opdracht van de water unit van de Europese Commissie, DG ENV, leidde ARCADIS België een consortium met Fresh Thoughts Consulting, InterSus, Typsa en Ecologic Institute ter uitvoering van een studie naar de impact van beleid rond allocatie en beprijzing van water in de landbouwsector.
De analyse start met een toegankelijke beschrijving van de theoretische concepten inzake allocatie en beprijzing van water. Op een gestructureerde en transparante manier wordt verder een overzicht gepresenteerd van de huidige waterprijssystemen en gehanteerde toewijzingspolitiek in de landbouwsector. Een opvallende vaststelling is dat verschillende lidstaten, waaronder ook bijvoorbeeld zuidelijke regio's waar de watervoorraden sterk onder druk staan, geen tarief aanrekenen aan landbouwers die zelf water oppompen (milieukosten worden dus niet doorgerekend). Volumetrische beprijzing, die een prikkel moet geven om het waterverbruik te reduceren, kan vaak niet worden toegepast bij een gebrek aan watertellers of metingen van verbruik. Verhandelbare rechten worden beperkt toegepast in het Verenigd Koninkrijk en Spanje, maar er bestaan geen groots opgezette schema's zoals in de Verenigde Staten, Chili of Australië.
Binnen 7 concrete cases (5 regio's in EU lidstaten en 2 niet EU, namelijk watermarktsystemen in Chili en Australië) worden de effecten van het gevoerde waterbeleid beoordeeld, worden een aantal goede praktijken en verbeterpunten geïdentificeerd en op basis daarvan zijn EU-conclusies inzake beprijzing en allocatie gevormd.
Conclusies
Het beprijzen van water is een complex vraagstuk dat geen uniforme of eenduidige oplossing kent. Te hoge prijzen kunnen bijvoorbeeld leiden tot een toename van illegale wateronttrekkingen, zeker waar het risico op controles beperkt is. Het is echter al een belangrijke eerste stap om via de prijspolitiek de juiste signalen te geven aan de landbouwers (en andere gebruikers), wat momenteel bijvoorbeeld niet gebeurt in landen (geconfronteerd met waterschaarste) die geen tarief kennen voor het zelf oppompen van water voor landbouwgebruik (enkel financiële kosten maar niet de milieukosten worden doorgerekend). Verder is er nood aan betere kennis inzake watergebruik, handhaving op het terrein en een "paradigma shift" van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) en het cohesiebeleid om duurzame consumptie te bevorderen. Een element in de studie is immers het belang van het GLB voor de keuzes die landbouwers maken en voor de strategie van nationale overheden. Voor de periode 2014-2020 stelt de Commissie momenteel o.a. voor om te eisen dat nieuwe irrigatiesystemen minimaal 25% waterbesparing moeten aantonen om in aanmerking te komen voor EU-financiering. Verschillende lidstaten keuren het voorstel echter af uit vrees dat ze veel subsidies zullen verliezen.
Deze studie werd uitgevoerd door Arcadis Belgium (Sarah Bogaert, Dieter Vandenbroucke). Fresh Thoughts Consulting, InterSus, Typsa en Ecologic Institute. Het rapport en de annexen met o.m. de case studies vindt u onder:
http://ec.europa.eu/environment/water/quantity/water_agri.htm
In het tijdsbestek van deze studie werd tevens een conferentie georganiseerd waar een aantal van de bevindingen uit de studie werden getoetst: Conference on Water pricing in agriculture: on track for a fair and efficient policy in Europe? 14 September 2011, Warsaw, Poland. Meer informatie hierover kan worden gevonden op http://ecologic-events.eu/water_pricing_conference_2011/contact.
Nadere informatie: Sarah Bogaert van Arcadis Belgium, e-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
