Het verminderen van voedselverspilling met 40% in 2020 door huishoudens en detailhandel in de EU leidt tot een jaarlijkse besparing van 123 euro per persoon. In totaal komt dit voor de EU neer op een besparing van 75,5 miljard euro. Huishoudens kunnen deze besparingen weer uitgeven, waardoor hun welvaartsniveau zal stijgen. LEI Wageningen UR heeft in opdracht van de Europese Commissie als eerste in detail onderzocht wat de effecten van het reduceren van verspilling aan de vraagzijde zijn op de economie.
Vanuit het oogpunt van duurzaamheid en voedselzekerheid dichten veel onderzoekers en beleidsmakers een grote rol toe aan het terugdringen van voedselverspilling. De effecten van het reduceren van verspilling zijn echter nog niet systematisch onderzocht. De studie laat zien dat een herverdeling van bestedingen aan voorheen verspild voedsel veranderingen meebrengt op economisch vlak, waar sommige (niet voedsel) sectoren profijt van hebben en andere (voedsel) sectoren weer niet. Het totale effect op de EU-economie is echter verwaarloosbaar klein; de Europese economie laat nog steeds een groei zien van rond de 17% over de periode 2012-2020.
Door de vermindering van voedselverspilling aan de vraagzijde is veel minder landbouwgrond nodig om voedsel te verbouwen; het totale oppervlak dat in de EU kan worden bespaard is bijna gelijk aan de omvang van België: 28.940 km2. Het grootste deel van de landbouwgrond komt vrij dankzij een vermindering van verspilling van zuivelproducten (nauw verbonden met de land gebruikende melkvee sector), groente en fruit (waar relatief veel in wordt verspild), en rood en wit vlees (dat ook in sterke mate is verbonden met de land gebruikende vee-, kippen-, varkens- en diervoedersectoren). Dit vrijgekomen land kan gebruikt worden om voedsel te telen voor export of voor het telen van gewassen voor biobrandstoffen.
Gezond voedingspatroon heeft meer effect
Opvallend is dat uit het onderzoek blijkt dat het aannemen van een gezond voedingspatroon door Europese huishoudens over het algemeen meer oplevert dan het verminderen van verspilling. Met gezondere voeding wordt hier bedoeld: een gerichte vervanging van dierlijke producten door voedingsmiddelen als groente en fruit, plantaardige oliën en vetten en dergelijke. De landbesparing wordt hierdoor vergroot tot drie keer het landoppervlak van België, terwijl het al kleine negatieve effect op de economie nog eens gehalveerd wordt, met een licht positief effect op de voedselzekerheid in Sub-Sahara Afrika. Deze bevindingen suggereren dat het effectiever is als huishoudens niet alleen minder voedsel verspillen, maar ook vooral een duurzamer en gezonder levenspatroon aannemen.
Zowel een verminderde voedselverspilling als een gezond eetpatroon hebben gemiddeld genomen een relatief klein positief effect op de voedselzekerheid in Sub-Sahara Afrika. Het advies is dan ook dat als voedselzekerheid het doel is, het beter is overheidsbeleid ergens anders op te richten, bijvoorbeeld beleid dat toegang tot de markt of het investeringsklimaat in ontwikkelingslanden verbetert.
Uit vervolgonderzoek zal moeten blijken wat de effecten zijn van het reduceren van voedselverliezen aan de aanbodzijde (landbouw, verwerkende industrie, opslag en transport) en in de rest van de wereld. Ook onderwerp voor nader onderzoek zijn gevolgen voor watergebruik, biodiversiteit en broeikasgasemissies. De winsten die op deze terreinen kunnen worden geboekt, vooral in combinatie met een gezonder dieet, zullen aanzienlijk zijn gezien het vele land dat nodig is voor gras en diervoeder. Productie van dit gras en diervoeder heeft verlies aan biodiversiteit als gevolg, en de productie van vlees leidt tot veel broeikasgasemissies (zie het PBL-rapport Protein Puzzle).
Het rapport over voedselverspilling vind u hier. Inlichtingen: Martine Rutten, LEI WUR, tel. (070) 33 58 211, e-mail Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
