De verscheidenheid aan methoden om duurzaamheid te beoordelen leidt vaak tot tegenstrijdige resultaten. In dit artikel wordt een kader gepresenteerd waarbinnen we verbanden tussen LCA, LCC en CBA methodes voorstellen en sleutelaspecten identificeren voor het verder ontwikkelen van deze methodes.
Duurzaamheid is een aspect dat steeds meer in rekening wordt gebracht wanneer belangrijke beslissingen worden genomen. Hiertoe werden er in het verleden tal van beoordelingsmethodes ontwikkeld met als doel producten en projecten te kunnen onderwerpen aan een integrale duurzaamheidsbeoordeling. Onderstaande figuur illustreert dat er binnen methodes zoals LCA, LCC en CBA nog een verdere opdeling gemaakt kan worden naar verschillende deelmethoden. Deze deelmethoden zijn van toepassing op verschillende duurzaamheidsaspecten: economie, milieu en maatschappij
Hoewel de verschillende deelmethoden toelaten dat er een integrale duurzaamheidsbeoordeling kan worden uitgevoerd, leidt de verscheidenheid aan methodes ook tot verwarring. Methodologische verschillen leiden soms tot tegenstrijdige resultaten waardoor beleidsbeslissingen worden bemoeilijkt. Daarbij komt nog dat gefragmenteerde ontwikkelingen vanuit verschillende disciplines ervoor hebben gezorgd dat synergieën tussen de methoden moeilijker te identificeren werden. De huidige studie probeert aan dit alles tegemoet te komen door een framework (zie bovenstaande figuur) te schetsen waarmee structurele verschillen en gelijkenissen tussen de methoden worden blootgelegd. Voortbouwend op het framework komen daarnaast ook de sleutelaspecten aan bod die in rekening moeten worden gebracht bij het ontwikkelen van integrale methoden die alle aspecten van duurzaamheid in overweging nemen.
LCA, LCC en CBA
Life Cycle Analysis (LCA) is een techniek die reeds in de jaren '60 veelvuldig werd gebruikt. Dit leidde tot een standaardisatie van deze methode in de jaren '90. Om met verschillende aspecten van duurzaamheid te kunnen omgaan, werden er twee verschillende LCA-types ontworpen. Het gaat dan om een milieukundige LCA (eLCA) en een sociale LCA (sLCA). Ook Life Cycle Costing (LCC), reeds gebruikt in de jaren '60, werd als methode ontwikkeld om rekening te kunnen houden met verschillende duurzaamheidsaspecten. Dit leidde tot een financiële LCC (fLCC), een milieukundige LCC (eLCC) en een sociale LCC (sLCC). Hier kan nog een extra type aan worden toegevoegd in de vorm van een volledige, milieukundige LCC (feLCC). Dit type houdt ook rekening met niet-geïnternaliseerde externaliteiten, in tegenstelling tot een eLCC. Cost Benefit Analysis (CBA) werd als methode al in het begin van de 20ste eeuw toegepast. Opnieuw ontstonden er drie CBA types: een financiële CBA (fCBA), een milieukundige CBA (eCBA) en een sociale CBA (sCBA). Het resultaat van dergelijke analyses geeft aan of de netto contante waarde van een bepaald project positief is, en of het dus interessant is om in het project te investeren.
Interacties
Er zijn verschillende sleutelaspecten waarmee rekening moet worden gehouden wanneer integrale duurzaamheidsmethoden worden ontwikkeld. Wanneer een LCA wordt aangevuld met het financiële duurzaamheidsaspect, moet er vooral gelet worden op het feit dat meeteenheden verschillen. Indien de verschillende LCC-deelmethodes complementair worden uitgevoerd, moet er voor gezorgd worden dat gelijkaardige reikwijdtes en tijdskaders gebruikt worden. Bij het uitvoeren van een CBA moet daarenboven worden opgemerkt dat een dergelijke analyse op bepaalde aspecten verschilt van LCA en LCC. Zo kunnen het toepassingsgebied en aspecten zoals jobcreatie op verschillende manieren worden geïmplementeerd. Verbanden tussen de verschillende methoden doen zich voor in de vorm van een gedeeld sociaal oogpunt en het delen van waarderingstechnieken. Daarnaast is er een belangrijke rol weggelegd voor eLCA, sLCA en eLCC, die de bouwstenen vormen van een Life Cycle Sustainability Assessment (LCSA).
Toepassing: omgaan met automobielglas
In het artikel wordt gebruik gemaakt van een reeds uitgevoerde gevalstudie over het omgaan met automobielglas als de auto aan het eind van z'n leven is gekomen. Twee alternatieve routes kunnen in die fase worden gevolgd: ofwel wordt het glas samen met de volledige auto geshredderd en wordt het glas in laagwaardige constructietoepassingen gebruikt, ofwel wordt het glas uit de auto gedemonteerd waardoor het hoogwaardiger kan worden gerecycleerd. Om na te gaan welk van beide routes best wordt gevolgd, wordt er in de betreffende studie gebruik gemaakt van een milieukundige LCA en een financiële CBA. De resultaten van beide methodes komen echter niet overeen. Hoewel de demontage van glas uit milieukundige overwegingen wordt verkozen door de LCA, wordt het shredderen verkozen door de CBA. De vele aspecten die aan bod komen in het artikel kunnen hierin een oplossing bieden door het scheppen van een duidelijk kader en het voorstellen van alternatieve, duurzame beoordelingsmethoden.
Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Rob Hoogmartens (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.).
