Het CECILIA-project (een internationaal project dat met EU-onderzoeksgelden wordt gefinancierd) moet een nieuwe impuls geven aan Europees en ook mondiaal klimaatbeleid door de ontwikkeling van coherente sets van beleidsinstrumenten. Wij behandelen vier Nederlandse bijdragen: Technologiescenarios, grondstofbeperkingen, de internationale context en de samenhang van het beleidsinstrumentarium.
Technologiescenario's voor 2050 in een input-output structuur
Op basis van technologisch gedetailleerde input-output tabellen (130 sectoren) zijn er stapsgewijs scenario's gemaakt voor de periode tot 2050, wat uiteindelijk het 'Two-Degrees Scenario' moest opleveren. Een eerste stap combineert verwachte efficiencyverbetering met verwachte economische groei (OECD). Dit levert een Business-as-Usual Scenario in lijn met andere modellen. Vervolgens zijn ingrijpende klimaatmaatregelen doorgevoerd, zoals volledige CCS (Carbon Capture en Storage) op alle grootschalige electriciteitsproductie, inclusief bio-energie; volledige vervanging van huidige auto's door hybride en elektrische auto's; en specifieke verbeteringen zoals bij staalproductie. Dit krachtige Techno-Scenario haalt de 2-graden doelstelling niet. Halvering van de 20% sectorbestedingen met de hoogste emissies zoals vliegvakanties en vlees, met herbesteding in de overige consumptie-categorieën, levert netto slecht 10% emissiereductie. Substantieel lagere economische groei kan de doelstelling halen maar vormt geen serieuze beleidsoptie. Zowel verdere technologische ontwikkeling als gedragsverandering zijn nodig voor 'Two-Degrees".
Zie: Koning, Huppes, Deetman, Tukker 'Scenarios for a 2-degrees world; a trade-linked input-output model with high sector detail'. Climate Policy 2014 (in press), verkrijgbaar bij: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..nl
Grondstofbeperkingen bij effectief klimaatbeleid
Vormen metalen een beperkende factor voor effectief klimaatbeleid en zijn er beleidmatige oplossingen? Energieproductie met hernieuwbare energiebronnen vergt meer materialen dan fossiele productie, ook door de overstap naar nieuwe infrastructuur, zoals voor elektrificatie. Die vraagtoename is parallel aan de algemene vraagontwikkeling voor zowel de grote metalen zoals ijzer, nikkel, zink en koper; aardmetalen, zoals neodymium en dysprosium; en zeldzame metalen zoals goud en indium. Bij zeldzame metalen moet de tering naar de nering worden gezet. Serieuze tekorten zijn te verwachten bij metalen met een groot tijdsverloop vanaf het principebesluit tot exploitatie tot aan volledige productie. Bij lithium is dat zeven jaar en zijn er geen tekorten te verwachten. Bij koper is dat echter 25 jaar. Langdurige prijsstijgingen zijn dan te verwachten, niet door een tekort in de grond maar door onzekerheid over klimaatbeleid nu. Overheidsbeleid kan tekorten verminderen door beleidszekerheid, het openhouden van grondstofmarkten, en recyclingsbevordering. Ook publieke informatie over vraag-aanbodverwachtingen richt gebruik op probleemloze metalen, mede door substitutie. Tesla (auto's) en Enercon (windturbines) gebruiken nu al geen neodymium en dysprosium.
Intern rapport verkrijgbaar bij Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
De internationale context van klimaatbeleid
Hoe beïnvloedt Europees klimaatbeleid de rest van de wereld en hoe beïnvloedt de rest van de wereld Europees beleid – zowel via politieke als economische interacties? Hoe kunnen we vermijden dat een deel van emissiereductie in Europe 'weglekt' naar het buitenland, samen met bedrijven en werkgelegenheid? Wat is economisch efficiënter, wat is juridisch toegestaan en wat is politiek haalbaar? Deze vragen worden gesteld tegen de achtergrond van verschillende scenario's voor internationale klimaatactie die binnen het project ontwikkeld zijn. Deze scenario's zijn gebasseerd op verschillende aannames omtrent ambitie en samenwerking: ze bestrijken een wereld van weinig ambitie en geen samenwerking ("Do Nothing") tot een wereld van veel ambitie en samenwerking ("Global Deal") en alles daar tussenin ("Middle of the Road").
Nadere informatie verkrijgbaar bij Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Beleidsinstrumentarium klimaatbeleid
Klimaatbeleid vergt een mix van samenhangende instrumenten, lopend van institutioneel en generiek tot technologiespecifiek. Zo'n mix van instrumenten moet tegenstrijdigheden zo goed mogelijk vermijden.
Figuur: Strategische keuzen in klimaatbeleid: institutionalisitisch (boven) of interventionistisch (onder)
Onder een goed functionerend cap-and-trade systeem, bijvoorbeeld, leiden specifieke technologiesubsidies zoals feed-in tariffs niet tot emissievermindering maar tot prijsdaling van emissierechten. Er zijn twee hoofdrichtingen in governance voor klimaatbeleid te onderscheiden, interventionistisch en institutioneel. De interventionistische benadering legt de nadruk op voorspelbaar klimaatresultaat: cap-and-trade waar dat kan, in combinatie met vergaande technologieregulering, en gebruikmakend van subsidies en public-private partnerships. Elektriciteitsmarkten zijn gefragmenteerd. De institutionele benadering legt de nadruk op het creëren van incentives: een uniforme emissieheffing op institutioneel niveau om marktgedrag naar lage emissies te sturen en een overheidsrol alleen daar waar markten niet kunnen bestaan of slecht functioneren: ruimtelijke ordening, openbare infrastructuur, fundamenteel onderzoek, en hoog-risico lange-termijn investeringen. Elektriciteitsmarkten zijn open met één variabele prijs voor allen. Tijdelijke marktsteun om lock-ins te doorbreken is in beide beleidsrichtingen van belang, dan rekening houdend met andere keuzen zoals over beprijzing van emissies. Een keuze tussen deze wederszijds uitsluitende strategieën is noodzakelijk.
Intern rapport verkrijgbaar bij Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Zie voor verdere informatie de website: www.CECILIA2050.EU