Wat is natuur in de woonomgeving ons waard? Door sterke urbanisatie wordt deze vraag steeds belangrijker binnen ruimtelijke planning. Echter, de baten van publieke natuur in en rond steden blijken lastig te kwantificeren. Een oorzaak hiervan kan zijn dat de belevingswaarde van natuur slecht geïntegreerd is in bestaande waarderingsmethoden. Een recente studie van de Rijksuniversiteit Groningen verbetert de bestaande (hedonische) schattingsmethode door onderscheid te maken tussen ‘zeer aantrekkelijke natuur’ en andere natuur en daarbij nauwkeurig te meten over welke afstand er een relatie is met woningprijzen. De prijzen van 200.000 eengezinswoningen werden geanalyseerd, en aan de hand daarvan kan inzicht worden gegeven in de toegevoegde waarde van wonen nabij aantrekkelijke natuur.
Achtergrond
De waarde die nabijheid tot natuur toevoegt aan woningprijzen kan worden geschat met een hedonisch prijsmodel. Het hedonische prijsmodel is een regressiemodel dat de prijzen en kenmerken van verschillende woningen vergelijkt, en op basis daarvan de prijs van een woning uitsplitst in aparte prijzen per woningkenmerk. Daarin is het uiterst belangrijk dat de kenmerken gemeten worden zoals potentiële woningkopers deze beleven, omdat dit bepaalt hoeveel zij bereid zijn te betalen voor een woning. Het meten van het aantal kamers zoals dit beleefd wordt is tamelijk eenvoudig, maar dit is veel lastiger in het geval van de beleving van nabije natuur. Om de belevingswaarde van natuur te benaderen gebruiken bestaande studies ‘objectieve’ criteria, zoals het type natuur of de diversiteit van typen natuur. Dit sluit echter beperkt aan op hoe mensen natuur beleven in hun dagelijkse leven.
Data
Deze studie kan natuur die als aantrekkelijk ervaren wordt onderscheiden dankzij data van de Hotspotmonitor. De Hotspotmonitor (www.hotspotmonitor.eu) is een online onderzoekstool die de Rijksuniversiteit Groningen i.s.m. het PBL en Alterra ontwikkeld heeft om mensen te bevragen over de belevingswaarde van natuur. Onderdeel hiervan is dat mensen natuur (dit kan alles zijn wat volgens hen ‘natuur’ is; van park tot akkers of duinen) op een Google Maps-gebaseerde kaart markeren die zij aantrekkelijk vinden, op verschillende ruimtelijke schaalniveaus. Wij gebruiken in deze studie ruim 8.613 markeringen van natuur die volgens respondenten op nationale schaal aantrekkelijk is (zie Figuur 1). Uit deze gegevens zijn ruimtelijke clusters gemaakt om gecombineerd met data over grondgebruik ‘zeer aantrekkelijke natuur’ te definiëren. Zeer aantrekkelijke natuur betreft 6,8% van het oppervlak van Nederlandse natuur (inclusief agrarische gronden, die ook aantrekkelijk gevonden kunnen worden). Deze data zijn gebruikt om afstanden te meten tot woningen die in de periode 2009-2011 verkocht zijn. Deze afstanden relateren we vervolgens aan woningprijzen.
Figuur 1: 'Hotspots' van zeer aantrekkelijke natuur in Nederland
Resultaten
De resultaten laten zien dat aantrekkelijke natuur de prijzen van woningen gemiddeld genomen verhoogt over een afstand tot wel 7 kilometer. Met andere woorden, aantrekkelijke natuur verhoogt het welzijn van zeer veel omwonenden. Deze toegevoegde waarde betreft 16,1% van de waarde van woningen binnen 500 meter van aantrekkelijke natuur, en loopt af tot 1,6% voor woningen op zes tot zeven kilometer afstand (zie Figuur 2). Wanneer we deze schattingen regionaal uitsplitsen, vinden we dat de effecten hoger zijn in stedelijke regio’s ten opzichte van niet-stedelijke regio’s, waar de effecten tevens over een kortere afstand reiken.
Figuur 2: Toegevoegde woningwaarde in relatie tot afstand tot natuur
Discussie
Onze resultaten legitimeren een hernieuwde afweging van investeringen in en/of inzet in behoud van aantrekkelijke natuur nabij steden. Omdat aantrekkelijke natuur waarde toevoegt aan woningen over een afstand tot 7 kilometer, raakt deze de waarde van veel woningen – en dat telt op tot aanzienlijke maatschappelijke baten. Ter vergelijking, bestaande studies, die geen onderscheid maken in de
belevingswaarde van natuur, suggereren meestal dat de invloed van natuur op woningwaarden niet verder reikt dan 500 of 1000 meter. Incidenteel worden afstanden van 2 tot 3 kilometer gevonden. Omdat binnen die afstanden veel minder woningen liggen dan met de huidige schattingen zal dat leiden tot een onderschatting van de waarde van natuur in de woonomgeving – indien die natuur aantrekkelijk is. Daarom is het van belang om in studies naar economische waardering van natuur in de woonomgeving nadrukkelijk rekening te houden met belevingswaarde.
Contact: Michiel Daams, Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., +31 50 363 8655.
