Nederland kan profiteren van het slimmer omgaan met grondstoffen. Om dit bereiken is een kabinetsbrede circulaire agenda nodig. Dit stelt de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur in zijn advies ‘Circulaire economie: van wens naar uitvoering’ dat op 18 juni 2015 is aangeboden aan de minister van Economische Zaken en de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu. Een kabinetsbrede aanpak kan meer samenhang brengen in de grote inspanningen die op dit moment al op diverse plaatsen worden geleverd om de economie circulair te maken.
Achtergrond
Nederland is sterk afhankelijk van de invoer van grondstoffen: meer dan tweederde komt uit het buitenland. De wereldwijde grondstofschaarste en de volatiele en stijgende grondstofprijzen maken de Nederlandse economie kwetsbaar. Slimmer omgaan met grondstoffen biedt daarom kansen. Het kan voor Nederland leiden tot kostenbesparingen, innovatie en nieuwe verdienmogelijkheden. Op veel plaatsen in Nederland wordt hier al aan gewerkt: verschillende bedrijven werken volgens circulaire principes, zoals DSM, Desso en Van Houtum papier; provincies verkennen de thematiek in hun strategische beleidsvorming; en ook bij burgers is een omslag merkbaar, met een groeiend aantal lokale leen- en reparatiebedrijven, producthergebruik via kringloopwinkels en nieuwe vormen van dienstverlening, zoals de kledingbibliotheek en repaircafés. In de ogen van de raad is het voor Nederland de uitdaging om op deze aanzetten voort te bouwen en meer samenhang te creëren, zodat circulaire economie zich van experiment naar gemeengoed kan ontwikkelen.
Belangrijkste aanbevelingen
De transitie naar een circulaire economie vraagt inzet op alle schaalniveaus: lokaal, nationaal en Europees. In het advies presenteert de raad een aantal aanbevelingen aan het Rijk en aan provincies, regio’s en gemeenten. Verder doet de raad een oproep om, ook via het Nederlandse voorzitterschap van de EU, een circulaire economie Europees verder te ontwikkelen.
De kern van de aanbevelingen bestaat uit de aansporing aan het Rijk om een kabinetsbrede circulaire agenda op te stellen, deze te verbinden aan strategische doelen en concrete acties voor de verschillende ministeries. Op deze manier wordt een gedeelde stip aan de horizon gekoppeld aan concrete uitvoeringsmaatregelen. De verschillende ministeries zouden daarbij, in goede samenhang maar uitgaand van ieders eigen kracht, specifieke maatregelen moeten nemen passend bij hun taakomschrijving. In het advies worden hier voorstellen voor gedaan, onder andere voor een bedrijvenbeleid dat zich richt op voor een circulaire economie kansrijke sectoren en (nieuwe) ketens, een doordacht infrastructureel en logistiek rijksbeleid ter ondersteuning van veranderende vervoerstromen en voor een prominente plaats van circulaire economie in de nieuwe Nationale Wetenschapsagenda.
Regionale strategieën
Het uitgaan van de eigen krachten moet ook centraal staan in het beleid van de decentrale overheden. Daarbij zal een deel van de acties bestaan uit standaardmaatregelen die elke decentrale overheid zou moeten nemen: het scheiden en recyclen van afvalstromen zal bijvoorbeeld in elke gemeente goed georganiseerd moeten zijn. Een ander deel bestaat uit het voortbouwen op en versterken van de eigen krachten in de regio (bedrijvigheid, specifieke stromen et cetera). Deze maken dat regio’s zich van elkaar onderscheiden, met elk een specifieke mix van zelfvoorzienendheid, deeleconomie, streven naar een afvalloze regio en uitwisseling van reststromen tussen bedrijven (industriële symbiose). Hierop zullen regio’s een strategie moeten ontwikkelen. Op alle schaalniveaus speelt tot slot de voorbeeldfunctie van overheden een essentiële rol, bijvoorbeeld door inkoop- en aanbestedingsbeleid op basis van circulaire uitgangspunten.
Stakeholdersdialoog
In het najaar zal de raad een stakeholdersbijeenkomst organiseren (Rijk, provincies, regio’s en gemeenten; kennisinstellingen, bedrijven, maatschappelijke organisaties), waarbij verschillende samenwerkingsvormen en mogelijke vervolgstappen op de aanbevelingen uit dit advies worden verkend.
Het advies is te downloaden via http://www.rli.nl/publicaties/2015/advies/circulaire-economie-van-wens-naar-uitvoering
Meer informatie: Nicole van Buren, projectleider Rli, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
