Onderzoek toont aan dat cadmiumvervuiling een negatieve impact heeft op de prijs van landbouwgronden in de Vlaamse Kempen. Deze impact is erg uiteenlopend: geen signficante impact voor gronden met lage en hoge prijzen en wel een duidelijke significante impact op de grondprijs in het midden van de verdeling. Deze verschillen vallen te verklaren door de specifieke eigenschappen van de landbouwpercelen: grasland of akkerbouw, ruimtelijke bestemming van de grond (landbouw-, natuur-, of woongebied), nabijheid van woningen en afstand tot de Nederlandse grens.
Als gevolg van het - tot de jaren '70 - weinig milieuvriendelijke productieproces van de zinkindustrie (meer bepaald Union Minière, wat nu Umicore en Nyrstar is) geraakte de bodem in de Kempen vervuild met zware metalen. Vandaag overschrijdt het cadmiumgehalte in de bodem nog altijd de normale waarden op sommige plaatsen. Dit onderzoek ging na hoe groot de externe kosten van die historische vervuiling zijn. Om de impact van cadmiumvervuiling op de grondprijzen in de regio te bepalen, werden data van verschillende factoren die de waarde van landbouwgrond beïnvloeden verzameld. De analyse van de grondprijzen is gebaseerd op alle landbouwpercelen die tussen 2004 en 2011 verkocht werden in 14 Kempense gemeenten (Balen, Mol, Lommel, Overpelt, Hamont-Achel, Overpelt, Neerpelt, Peer, Bocholt, Houthalen-Helchteren, Tessenderlo, Ham, Beringen en Hechtel-Eksel). Figuur 1 geeft een overzicht van de cadmiumconcentraties in het onderzochte gebied.
Figuur 1: Cadmiumconcentraties in het studiegebied (de zwarte driehoeken geven de oorspronkelijke locatie aan van de zinkfabrieken)
Een aantal factoren hebben een sterke invloed op de grondprijzen in de regio. Grasland werd bijvoorbeeld aan een duidelijk lagere prijs verkocht dan akkerbouwgronden. Ook het bestemmingstype waarin een landbouwperceel gelegen is, bleek een invloed te hebben op de prijzen. Positief in het geval van woon(uitbreidings)gebied en negatief wanneer het perceel in natuur- of bosgebied lag.
Een honderdtal percelen die verkocht werden door middel van een openbare verkoop waren gemiddeld 20 procent duurder dan de circa 450 percelen die via onderhandse transacties werden verkocht. Een andere opmerkelijke vaststelling was dat de nabijheid van de Nederlandse grens een positieve invloed had op de gemiddelde prijs per hectare. Dit kan erop wijzen dat Nederlandse landbouwers de grondprijzen in de regio opdrijven. Ten slotte bleek uit de analyse dat de prijzen van landbouwpercelen tussen 2004 en 2011 veel sneller stegen dan de inflatie. Gemiddeld was er sprake van een jaarlijkse stijging van drie procent bovenop de inflatie. Enkel in het jaar 2008 was er een tijdelijke stabilisatie van de prijzen op te merken, die te wijten kan zijn aan het uitbreken van de economische crisis.
Aan de hand van een hedonische prijsmethode onderzochten we de impact van de bodemvervuiling op de prijzen van de landbouwpercelen. Deze methode is een economische waarderingsmethode, waarbij we ervan uitgaan dat de bodemvervuiling één van de vele factoren is die de waarde van het marktgoed (landbouwgrond) bepalen. Door op verschillende locaties te kijken met een verschillend niveau van vervuiling en met verschillende perceelsprijzen kunnen we de impact van de vervuiling bestuderen. Traditioneel wordt gebruikt gemaakt van een meervoudige lineaire regressie. In dit onderzoek maken we gebruik ven een kwantielregressiebenadering, en meer specifiek van niet-conditionele kwantielregressieschattingen (Firpo et al., in Econometrica 77(3): 953-973, 2009). Deze methode laat toe om de eventuele heterogene effecten van cadmiumvervuiling over de volledige verdeling van landbouwprijzen in kaart te brengen.
De impact van cadmium op de prijs van landbouwpercelen vertoont een U-vorm, met een duidelijk significant negatief effect rond de mediaan van de prijsverdeling. Concreet houdt dit in dat voor de mediaan van 23.700 euro per hectare we een prijsdaling van 20,3% terugvinden indien de vervuiling toeneemt van 2 tot 3 ppm. Dit komt overeen met een daling van 4800 euro per hectare. Een sterkere stijging van 2 naar 4 ppm cadmium zorgt voor een prijsdaling van de landbouwpercelen met 48,5% of 11.500 euro per hectare.
De heterogene impact van de bodemvervuiling kan verklaard worden door de verschillende eigenschappen van de onderzochte landbouwgrond: landbouwproductie (met duidelijke impact van cadmiumvervuiling) versus open ruimte, recreatie en woonfunctie (zonder significante impact van de vervuiling).
De paper is beschikbaar via het wetenschappelijk tijdschrift Environmental and Resource Economics, Peeters, L., Schreurs, E., Van Passel, S. 2015. Heterogeneous Impact of Soil Contamination on Farmland Prices in the Belgian Campine Region: Evidence from Unconditional Quantile Regressions. DOI 10.1007/s10640-015-9945-6 of via mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
