Als onderdeel van het REBus programma van de Europese Unie heeft Rijkswaterstaat het Copernicus Instituut van de Universiteit Utrecht gevraagd een raamwerk op te stellen voor het onderzoeken van de verbinding tussen het duurzaam inkoopproces en de ontwikkeling van duurzamere businessmodellen van bedrijven betrokken bij dit inkoopproces. Gedurende de afgelopen 3 jaar heeft de samenwerking tussen partijen in het Verenigd Koninkrijk en Nederland, gefinancierd door het Life+ programma van de Europese Unie, geleid tot het ontwikkelen en toepassen van dit ProBiz4CE-raamwerk bij inkoopprocessen van zowel private als publieke partijen.
Het raamwerk (zie figuur) heeft als uitgangspunt het bevorderen van businessmodellen die leiden tot efficiënter gebruik van hulpbronnen (i.e. Resource Efficient Business Models) om te komen tot een bijdrage aan de circulaire economie. Binnen het inkoopproces vindt deze bijdrage plaats door het opstellen van technische en niet-technische inkoopcriteria om de mate van terugwinning te vergroten, en socioculturele criteria voor een borging van de samenwerking tussen de verschillende partijen gedurende het inkoopproces.
Figuur: Het ProBiz4CE raamwerk
Het raamwerk is toegepast binnen 2 casestudies: de circulaire kantoorinrichting door Gispen van de herhuisvesting van Alliander in Duiven en de circulaire inkoop bij Dutch aWEARness van een kledingpakket voor stewards van Rijkswaterstaat. De toepassing heeft geleid tot drie hoofdconclusies:
Ten eerste, om tot een bijdrage aan de circulaire economie te kunnen komen moet duurzaamheid geïntegreerd worden op 4 niveaus:
1. De integratie van duurzaamheid in de (specificaties van) in te kopen producten en diensten;
2. De integratie van duurzaamheid in de (specificaties van) processen die leiden tot de producten en diensten die ingekocht worden;
3. De integratie van duurzaamheid in de businessmodellen van de organisatie(s) die de in te kopen producten en diensten levert; en
4. De integratie van duurzaamheid in de overall visie en strategie van deze laatstgenoemde organisaties.
Om de integratie op al deze 4 niveaus mogelijk te maken, is het delen van ervaringen en kennis vanuit het duurzaam inkoopproces met de rest van de organisatie noodzakelijk en zou een voorop gesteld doel moeten zijn voor ieder inkoopproces. Meer aandacht voor deze kennisdeling kan de betrokken organisaties daarnaast helpen om meer financiële, maar ook meer organisatorische resultaten uit het duurzaam inkoopproces te halen.
Ten tweede, samenwerking met andere organisaties, leidend tot allianties in de waardeketen, netwerk of bredere samenleving, is een belangrijke eerste stap in de richting van een bijdrage aan de circulaire economie. Samenwerking bevordert de cohesie tussen en binnen groepen en benadrukt het vertrouwen tussen de actoren in de waardeketen, alsmede de transparantie van de informatie die wordt uitgewisseld. Beide zijn een voorwaarde voor duurzaam inkopen. De tot allianties leidende samenwerking is een belangrijke bouwsteen voor de organisatie-eigen business modellen en kan uitmonden in formele transacties tussen partijen. Informele allianties worden gebruikt voor het onderhouden van netwerken en kennisdeling, als voorbereiding op formele allianties in toekomstige businessmodellen.
Ten derde, door de onzekerheid over de toekomst is het lastig efficiënt gebruik van hulpbronnen te voorspellen tijdens het ontwikkelproces van de inkoopcriteria. Naast de huidige focus op indicatoren voor circulaire producten en diensten, is het noodzakelijk waardevermindering en gedeeld risico aan het ontwikkelproces toe te voegen door middel van een indicator die gebaseerd is op scenarioplanning vanuit zowel economisch als ecologisch oogpunt. Hiertoe is de creativiteit en flexibiliteit van, en een goede samenwerking met advocaten en overige adviseurs op het wetgevingsvlak cruciaal, om de huidige inkoopwetgeving ondersteunend te laten zijn voor de bijdrage van het duurzame inkoopproces aan de circulaire economie.
Twee projectdocumenten zijn te downloaden via de volgende links:
http://www.uu.nl/en/files/lozano-witjes-collaboration-for-circular-economy-linking-sustainable-public-procurement-and-business
http://www.uu.nl/en/files/witjes-lozano-2016-towards-a-more-circular-economy-proposing-a-framework-linking-sustainable-public
Voor meer informatie: Sjors Witjes, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
