Het Handboek Milieuprijzen 2016 is gepubliceerd als opvolger van het Handboek Schaduwprijzen uit 2010. Milieuprijzen zijn kengetallen die de maatschappelijke waarde van milieuvervuiling berekenen en uitdrukken in euro’s per eenheid vervuilende stof.
Sinds 1996 heeft CE Delft zogeheten schaduwprijzen gepubliceerd waarbij emissies van een financiële waardering werden voorzien. De schaduwprijzen werden opgesteld aan de hand van preventiekosten: de kosten die gemaakt moeten worden om aan de Nederlandse milieubeleidsdoelstellingen te voldoen. In updates uit het jaar 2000, 2002 en 2010 zijn deze schaduwprijzen steeds verder uitgebouwd en omvatten steeds meer stoffen en milieuthema’s. In de update uit het jaar 2010 is voor het eerst de waarderingsgrondslag ook uitgebreid naar de schadekosten: een kwantificering van de externe kosten die milieuvervuiling teweegbrengt.
Met de publicatie van de Algemene Leidraad in 2013 werd gesteld dat schadekosten in principe de juiste grondslag vormen voor het waarderen van milieuvervuiling. Met financiering van het Ministerie van IenM heeft CE Delft daarom de waardering uit 2010 aangepast naar een waardering van emissies primair op basis van schadekosten. Dit handboek is het Handboek Milieuprijzen genoemd. Na 20 jaar is daarmee de term schaduwprijzen verlaten. Overigens is dit semantisch ook correct: de schaduwprijs is op te vatten als de prijs die het overheidsbeleid als restrictie oplegt aan het marktproces. Bij schadekosten is er geen sprake van een restrictie dus in strikte zin is er ook geen sprake van een schaduwprijs.
Wat zijn milieuprijzen?
Milieuprijzen zijn kengetallen die de maatschappelijke waarde van milieuvervuiling berekenen en uitdrukken in euro’s per kilogram vervuilende stof. Milieuprijzen geven daarmee de welvaartsverliezen weer die optreden als er één extra kilogram van de stof in het milieu terecht komt. Overigens kunnen milieuprijzen ook worden toegepast op niet-stoffelijke vervuiling, zoals geluidshinder of radioactiviteit. In dergelijke gevallen is de schaduwprijs gesteld in euro’s per eenheid hinder (bijvoorbeeld gemeten in decibel). Milieuprijzen zijn daarmee in de meeste gevallen gelijk aan de externe kosten.
Milieuprijzen geven gemiddelde waarderingen in Nederland voor emissies vanuit een gemiddelde uitstootbron op een gemiddelde uitstootlocatie in het jaar 2015. In het Handboek Milieuprijzen worden de waarderingen op drie niveaus gepresenteerd: een onder- en een bovenwaarde die worden aanbevolen voor gebruik in maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA’s) en een centrale waarde die kan worden gebruikt door bedrijven en in levenscyclusanalyses.
Methodiek
Emissies veroorzaken milieu-effecten die op hun beurt schade kunnen veroorzaken op zogeheten endpoints. In het handboek Milieuprijzen worden vijf endpoints onderscheiden (zie Figuur 1):
- Menselijke gezondheid (voortijdig overlijden, ziekte, effecten op IQ)
- Ecosystemen
- Gebouwen en machines
- Grondstoffen
- Welbevinden
Figuur 1: Relaties tussen ingreep, midpoints, endpoints en waardering in het Handboek Milieuprijzen
De methodiek van het Handboek Milieuprijzen is om de relaties tussen stoffen, midpoints en endpoints op een consistente en geharmoniseerde wijze te schetsen die in overeenstemming is met de uitgangspunten van economische waardering van externe effecten. Het volgende figuur geeft een overzicht van de relaties die in het Handboek Milieuprijzen zijn geïdentificeerd en indien mogelijk gekwantificeerd.
Uitkomsten
In het Handboek Milieuprijzen worden milieuprijzen voor meer dan 1000 milieugevaarlijke stoffen berekend die worden geëmitteerd naar lucht, water of bodem. Tabel 1 geeft een overzicht van de waardering voor de meest voorkomende stoffen voor emissies naar lucht.
Tabel 1: milieuprjzen in €2015/kg emissie voor gemiddelde emissies in Nederland
* Voor emissies van broeikasgassen loopt de waardering op in de tijd
Op het midpointniveau wordt een waardering met milieuprijzen gegeven op het gebied van milieuthema’s. Dit midpointniveau kan worden gebruikt als weegfactor in levenscyclusanalyses (LCA) of om externe kosten uit te rekenen van bepaalde materialen of producten. Tabel 2 geeft een overzicht van de gehanteerde waarderingen bij gebruik als externe kosten of als weegfactor.
Tabel 2: milieuprijzen in €2015/eenheid op niveau van de midpoints
Milieuprijzen kunnen worden gebruikt in kosten-batenanalyses, bij maatschappelijke businesscases of als weegfactor in levenscyclusanalyses. Het zijn gemiddelde prijzen voor gemiddelde uitstoot in Nederland. Voor specifiek locatiegebonden onderzoeken zijn milieuprijzen minder geschikt. Voor specifieke situaties op het gebied van toxiciteit, zoals bij bodemvervuiling met lood of schadelijkheid van plastic coatings op blikken verpakkingen, raden we het gebruik van milieuprijzen af. In dergelijke gevallen is het beter om een specifieke studie te doen naar de verspreiding van de toxische stoffen over het milieu, de opname in mens, plant en dier en de effecten van die opname op de menselijke gezondheid of de ecosysteemdiensten. Het werken met milieuprijzen in deze situaties is te grofmazig gegeven de onzekerheden die er bestaan.
U kunt hier het nieuwe Handboek Milieuprijzen vinden.
Verdere informatie Sander de Bruyn (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.)
