In een recent rapport van Wageningen Economic Research (WER) wordt een geactualiseerd overzicht gegeven van de kosten van het huidige beleid ter bescherming van de Noordzee, en een analyse gemaakt van de ecosysteemdiensten die de Noordzee levert. Het rapport is opgesteld in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu ter voorbereiding van de update van de Initiële Beoordeling voor de Europese Kaderrichtlijn Mariene Strategie.
Een van de verplichte onderdelen van de Mariene Strategie is het uitvoeren van een ‘analyse van de aan de aantasting van het mariene milieu verbonden kosten’. Omdat dit geen standaard economische analyse is, heeft de Europese werkgroep die zich bezighoudt met economische en sociale analyses voor de Kaderrichtlijn Mariene Strategie in haar handreiking een aantal mogelijke methoden beschreven hoe deze analyse zou kunnen worden uitgevoerd. Twee van deze methoden worden in het rapport van WER uitgewerkt: de eerste is de kosten-gebaseerde methode, en de andere is de op ecosysteemgoederen en -diensten gebaseerde benadering.
Bij de kosten-gebaseerde benadering wordt een overzicht gegeven van de jaarlijkse kosten die worden gemaakt om verdere milieuaantasting tegen te gaan. Het idee achter deze methode is dat de samenleving als geheel blijkbaar bereid is om minimaal dit bedrag te besteden, en dat op deze manier dus een ondergrens kan worden gevonden voor de betalingsbereidheid voor de bescherming van het mariene milieu tegen verdere aantasting. Het voordeel van deze methode is dat er veel informatie beschikbaar is. In dit rapport is gekeken naar de kosten voor het jaar 2015. De totale kosten om milieuaantasting in het Nederlandse deel van de Noordzee tegen te gaan zijn geraamd op tenminste € 513-1.667 mln. De kosten van maatregelen die op het land worden getroffen, zoals in het stedelijk waterbeheer en door industrie en landbouw, vormen het grootste deel van de kosten. Door slechts een deel van deze kosten mee te nemen in het overzicht, wordt rekening gehouden met het feit dat deze ‘land’ maatregelen niet primair zijn bedoeld ter bescherming van het mariene milieu en slechts een indirect effect hebben op de Noordzee. Bovenop het genoemde bedrag komen nog geschatte kosten van maatregelen waarvoor geen goede cijfers beschikbaar waren. Deze kosten worden minimaal geschat tussen de € 43 en 327 mln.
De andere manier is de ecosysteemgoederen- en -dienstenbenadering. Steeds meer landen zijn de laatste tijd aan het experimenteren met het concept ‘ecosysteemdiensten’ en natuurlijk kapitaal, onder andere vanwege de Europese Biodiversiteitstrategie. Uit de in deze studie uitgevoerde verkenning blijkt dat het concept, de methode en de empirische toepassing nog niet volwassen genoeg zijn om in de Kaderrichtlijn Mariene Strategie in Nederland of de EU te worden toegepast. De belangrijkste redenen hiervoor zijn:
- De hoeveelheid en de waarde van ecosysteemdiensten is afhankelijk van de input van menselijk kapitaal. Er is geen consensus over de methode om ecosysteemdiensten te waarderen in relatie tot de hoeveelheid menselijk kapitaal die moet worden ingezet. De meeste studies verwaarlozen de inzet van menselijk kapitaal. Door de inzet van menselijk kapitaal te negeren wordt de waarde van ecosysteemdiensten overschat. Bijvoorbeeld: er zwemt vis in de zee. De totale hoeveelheid vis is het natuurlijk kapitaal. De ecosysteemdienst bestaat uit de vis die wordt gevangen. Om de vis te kunnen vangen, zijn onder meer vissersboten en de inzet van mensen nodig. De waarde van de ecosysteemdienst is dan niet de waarde van de vis die wordt gevangen, want daar moet de waarde van de inzet van vissersboten, mensen, etc van af worden getrokken.
- De hoeveelheid ecosysteemdiensten is afhankelijk van veel biotische, fysieke en economische processen. De relevante relaties binnen en tussen deze processen zijn onvoldoende bekend om de veranderingen in ecosysteemdiensten te kunnen kwantificeren.
- Studies die gebruik maken van betalingsbereidheid (WTP) om de veranderingen in het ecosysteem in geld uit te drukken maken meestal geen gebruik van ecosysteemdiensten als attributen in de analyses. Dit betekent dat er weinig tot geen studies zijn die kunnen worden gebruikt om de monetaire waarde van ecosysteemdiensten te bepalen.
Tot slot, een analyse van ecosysteemgoederen en -diensten die alle elementen omvat (dus zowel biotische als abiotische diensten, en rekening houdt met de inzet van menselijk kapitaal) is bijna een kosten-batenanalyse, maar met een beperktere omvang (immers alleen op de baten gericht).
Voor meer informatie over het rapport ‘The cost of degradation of the Dutch North Sea environment; An updated overview including an analysis of its Ecosystem Services’ (WER, 2017)' en andere economische analyses voor de Europese Kaderrichtlijn Mariene Strategie, zie www.noordzeeloket.nl of neem contact op met: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..