Groenblauwe ruimte in de stad en op het platteland levert diensten zoals bescherming tegen wateroverlast, verkoeling, lucht- en waterzuivering en ruimte om te recreëren. Allemaal diensten die inspelen op de uitdagingen van de 21ste eeuw: vergroening van de economie, klimaatadaptatie, het verder verbeteren van omgevingskwaliteit en menselijk welzijn in een verstedelijkt Vlaanderen. Met de Natuurwaardeverkenner kan u de maatschappelijke voordelen van groenblauwe ruimte snel becijferen.
De natuurwaardeverkenner (www.natuurwaardeverkenner.be) werd in 2011 in opdracht van het departement Omgeving en ANB voor het eerst gelanceerd. Sindsdien onderging de gratis online tool heel wat uitbreidingen om de impact van veranderingen in landelijke en stedelijke omgeving op ecosysteemdiensten als voedselproductie, verkoeling, recreatie en water-infiltratie op een snelle en toegankelijke manier te berekenen en te vatten in interessante indicatoren. Op basis van pragmatische methodes ontwikkeld in verschillende wetenschappelijke projecten en ruimtelijke gegevens over het studiegebied worden de voordelen van groenblauwe infrastructuur berekend zowel in de stad als op het platteland. De resultaten tonen de impact van landgebruiksveranderingen, de meerwaarde van natuurgebaseerde oplossingen, de baten van beheersmaatregelen of de voordelen van groene inrichtingsprojecten voor de mens. De tool waardeert ecosysteemdiensten die een baat hebben voor de menselijke welvaart/welzijn. Andere waardes zoals intrinsieke waarde en het biologische en/of ecologische belang van bepaalde ecosystemen voor plant- en diersoorten worden niet belicht.
Eind april werd de allernieuwste versie boven het doopvont gehouden: een ruimtelijk expliciete versie. Omdat de berekening van ecosysteemdiensten geen standaardoefening is binnen bestaande planningsprocessen is het belangrijk dat de tool op een eenvoudige en snelle wijze resultaten geeft. De nieuwe versie is dan ook erg snel: Je tekent als gebruiker je maatregelen op een kaart en dan doet de tool de rest van het werk. Alle ruimtelijke informatie wordt verzameld en ingevuld zonder dat de gebruiker moet tussenkomen. Binnen het half uur heb je een resultaat. Dit resultaat bestaat uit een kwalitatieve score en kwantitatieve waarden zowel in biofysische termen als monetaire termen (zie figuur 1). Om de resultaten makkelijker te communiceren vertaalden we deze ook naar behapbare indicatoren zoals uitstoot van x aantal autokilometers, aantal doktersbezoeken of aantal jobs in de horeca (zie figuur 2).
Figuur 1: Voorbeeld monetaire waardering
Figuur 2: Voorbeeld indicatoren
De tool doorloopt de volgende stappen:
• Intekenen van het studiegebied
• Intekenen van de te nemen maatregelen
• Beantwoorden van een aantal bijkomende informatievragen
• Keuze van te berekenen ecosysteemdiensten
• Runnen van de berekening
• Export van de resultaten (optioneel)
Hoewel de gebruikte kaarten en kengetallen in de tool grotendeels zijn toegespitst op het Vlaamse gewest, zijn de methoden ook bruikbaar voor andere locaties waar vergelijkbare ecosystemen te vinden zijn. Dan moet de gebruiker wel de benodigde inputgegevens zelf verzamelen en invullen.
De tool kan ingezet worden binnen veel bestaande processen zoals de opmaak van klimaatadaptatieplannen van steden en gemeenten, socio-economische evaluatie van natuurontwikkelingsprojecten, kosten-baten analyses … We gaan met de gebruikers van onze tool in dialoog om de toepasbaarheid van de resultaten in de volgende jaren nog beter te maken voor deze specifieke processen. Zo gaan we bijvoorbeeld bekijken of ruimtelijk planners hun plan direct kunnen inlezen zonder het nog eens in de tool te tekenen.
De gebruikerscommunity heeft een eigen linkedin pagina ‘natuurwaardeverkenner’ waar toepassingen kunnen besproken worden en resultaten bediscussieerd.
