Het meewegen van effecten op natuur in (maatschappelijke) kosten-batenanalyses blijkt in de praktijk een lastige kwestie, die daardoor vaak niet adequaat wordt uitgevoerd. Omdat de samenleving zich steeds meer bewust wordt van de waarde van natuur en van de noodzaak om de achteruitgang van de biodiversiteit te stoppen, dienen de effecten van maatregelen op natuur echter ook te worden meegewogen in de besluitvorming over die maatregelen.
Om de praktijk te helpen om de natuureffecten van plannen en beleidsmaatregelen op een verantwoorde wijze mee te wegen in maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA’s) heeft het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) een MKBA-Werkwijzer Natuur laten opstellen door Arcadis en CE-Delft. Deze Werkwijzer is in december 2018 gepubliceerd.
De Werkwijzer vormt een uitwerking van de Algemene Leidraad MKBA (PBL, CPB; december 2013) en geeft in het bijzonder aanbevelingen voor de identificering, kwantificering en waardering van natuureffecten in een MKBA, gericht op het bepalen van de welvaartseffecten van veranderingen in de natuur. De Werkwijzer kan worden toegepast bij maatregelen met beoogde effecten op natuur (b.v. in het kader van natuurbeleid of het “werken met natuur”) en ook op maatregelen op andere terreinen met neveneffecten op natuur.
Voor de waardering van natuureffecten wordt in de Werkwijzer het concept van ‘ecosysteemdiensten’ (functies van natuur voor de samenleving) als centraal begrip gehanteerd, waarmee wordt aangesloten op recente ontwikkelingen in het identificeren en waarderen van veranderingen in natuurlijk kapitaal. Maar omdat de welvaartseffecten van veranderingen in de natuur niet altijd goed kunnen worden gemonetariseerd beveelt de Werkwijzer aan om in elk geval ook de fysieke veranderingen in natuur systematisch te weer te geven en zoveel mogelijk te kwantificeren bijvoorbeeld via de zogenaamde Natuurpuntenmethode (zie elders in deze Nieuwsbrief).
Voor de discontovoet bij monetaire waardering volgt de Werkwijzer de Beleidsbrief van het PBL “De Discontovoet voor Natuur: de relatieve prijsstijging voor ecosysteemdiensten” (febr. 2018, zie vermelding in de Nieuwsbrief Milieu en Economie.
Het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) hebben de Werkwijzer getoetst en geconstateerd dat de Werkwijzer in samenhang met de Algemene Leidraad MKBA een adequate leidraad vormt voor het opstellen van MKBA’s op het gebied van natuur. Voor een aantal punten wordt speciale aandacht gevraagd, zoals het belang van het optimaal benutten van informatie uit op te stellen milieueffectrapportages en van het goed beschrijven van onzekerheden in de waardering van ecosysteemdiensten.
Het rapport is te downloaden op: www.rijksoverheid.nl/documenten/richtlijnen/2018/12/13/bijlage-bij-kamerbrief-over-aanbieding-mkba-werkwijzer-natuur.