Het uitdrukken van de diensten die ecosystemen bieden in termen van geld is een steeds populairdere methode om de waarde van natuur inzichtelijk te maken. Recent onderzoek laat echter zien dat de waardering van water-gerelateerde ecosysteemdiensten sterk afhankelijk is van de gebruikte waarderingsmethode. Het lijkt daarom te vroeg om waardering van ecosysteemdiensten te gaan gebruiken in praktijk en bij beleid.
Dat de natuur van waarde is, zullen weinigen betwisten. Toch delft de natuur in maatschappelijke besluitvorming veelal het onderspit als er economische belangen op het spel staan. Hierdoor staan ecosystemen onder toenemende druk. Economische belangen kunnen gevat worden in harde cijfers. Om daar tegenwicht aan te bieden, is het ecosysteemdienstenconcept ontwikkeld. Dit concept beoogt de diensten van ecosystemen – zoals het genereren van voedsel, het opslaan van CO2 en het zuiveren van water – te kwantificeren en is snel populair geworden onder beleidsmakers.
Een veelgebruikte manier om de baten van ecosysteemdiensten te kwantificeren, is om ze in termen van geld uit te drukken. Maar geven de methoden die voor deze monetaire waardering gebruikt worden wel een goede weerspiegeling van de ecologische staat van het ecosysteem?
Johanna Schild heeft dit onderzocht op basis van diensten van een ecosysteem die voortkomen uit de beschikbare hoeveelheid en de kwaliteit van water. De effecten van de beschikbare hoeveelheid water zijn bestudeerd in een meta-analyse van waarderingsstudies in droge gebieden over de hele wereld. De resultaten laten zien dat de gehanteerde waarderingsmethode – bijvoorbeeld op basis van de geschatte milieukosten, de indirecte gebruikersopbrengsten of aangegeven gebruikersvoorkeuren – een groot verschil maakt voor de gevonden waarden van diensten (figuur 1).
Figuur 1: Radargrafiek met de combinaties van waarderingsmethodes (weergegeven in verschillende kleuren) en gemiddelde waardes voor waterkwantiteits-gerelateerde ecosysteemdiensten (uitgedrukt in Internationale Dollar/hectare/jaar, log-schaal), gebaseerd op een dataset met 512 observaties.
De effecten van waterkwaliteit op de waardering van ecosysteemdiensten zijn geanalyseerd op basis van een willingness-to-pay-studie in het stroomgebied van de Schelde (figuur 2). Uit de analyses blijkt dat de antwoorden sterk afhangen van de wijze waarop de vraag is gesteld. Bovendien blijkt uit de responsen dat de perceptie met betrekking tot water sterk verschilt van de daadwerkelijke waterkwaliteit.
Figuur 2: Waterkwaliteit in het rivierennetwerk van Artois-Picardie, Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in het internationaal Scheldestroomgebiedsdistrict in 2005. De waterkwaliteit is geclassificeerd op basis van jaarlijks gemiddelde fosfaatconcentraties in België en het 90 percentiel van fosfaatconcentraties in Frankrijk.
De resultaten van de verschillende empirische studies laten dus zien dat de geschatte monetaire waardes van ecosysteemdiensten sterk bepaald worden door de gekozen onderzoeksmethode, terwijl de ecologische staat van het ecosysteem maar beperkt van invloed is. Deze bevindingen roepen de vraag op welke waarderingsmethoden wél geschikt zijn om de waarde van de natuur beter inzichtelijk te maken. De huidige waarderingsstudies lijken in ieder geval nog niet geschikt om beleid op te baseren, in weerwil van de snel toenemende populariteit ervan onder beleidsmakers.
Bronnen:
Schild, J.E.M. (2019) The monetary valuation of water-related ecosystem services. PhD thesis, Universiteit Leiden. http://hdl.handle.net1887/81788 / https://bit.ly/332Dxa4
Schild, J.E.M., Vermaat, J.E., de Groot, R.S.,Quatrini, S., van Bodegom, P.E. (2018) A global meta-analysis on the monetaryvaluation o/f dryland ecosystem services: The role of socio-economic,environmental and methodological indicators. Ecosystem Services 32, 78-89.DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2018.06.004
Schild, J.E.M., Vermaat, J.E., van Bodegom, P.E. (2018) Differential effects of valuation method and ecosystem type on monetaryvaluation of dryland ecosystem services. Journal of Arid Environments 159,11-21. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jaridenv.2017.09.001
