Tot een jaar na een zware heidebrand neemt het aantal bezoeken in een getroffen gebied met 40 procent af. Dat heeft een grote impact op de recreatieve waarde van deze gebieden. Zo heeft de Mechelse Heide een geschatte recreatieve waarde van 1,5 tot 2,5 miljoen euro per jaar. Dat dreigt deels verloren te gaan bij een grote heidebrand.
Anne Nobel van de Universiteit Hasselt bevroeg tijdens zijn onderzoek twee maanden lang bezoekers van de Mechelse Heide in het Nationaal Park Hoge Kempen. Zij kregen vragen over hoe vaak zij naar de Mechelse Heide kwamen en hoeveel reiskosten zij hiervoor maakten (zoals brandstof, eten en drinken, en parkeergeld). Uit de bevraging van 300 bezoekers bleek dat een gemiddelde bezoeker aan de Mechelse Heide jaarlijks 28 keer een bezoek brengt aan de Mechelse Heide en dat dit ongeveer 5 euro per bezoek kost. Op basis hiervan werd becijferd dat de Mechelse Heide een totale recreatieve waarde heeft van 1,5 tot 2,5 miljoen euro.
Foto's: enquêtering in Mechelse Heide
Wat gebeurt er na een brand?
Maar zouden die bezoekers ook nog steeds naar het recreatiegebied komen wanneer het gebied getroffen was door een zware heidebrand en veel natuur vernield is? Daarover kregen de bezoekers verschillende scenario’s voorgeschoteld waarbij zij moesten aangeven hoevaak zij een bezoek zouden brengen aan de Mechelse Heide onder deze omstandigheden. Er waren verschillende hypothetische scenario’s waarbij de helft tot de volledige Mechelse Heide verbrand was. De bezoekers kregen hierna de vraag hoeveel bezoeken ze direct na de brand en een jaar na de brand zouden brengen. Zo kregen de onderzoekers zicht op de verandering in recreatieve waarde die een heidebrand kan veroorzaken. Uit de bevraging bleek dat in het meest extreme scenario waarbij de Mechelse Heide helemaal verbrand was, het aantal bezoeken aan het heidegebied tot een jaar na de brand met 40 procent zou afnemen. Rekening houdend met de economische waarde van recreatie blijkt dan dat een heidebrand een grote impact heeft.
Voor het eerst becijferd
Het is voor het eerst dat de verandering in recreatieve waarde ten gevolge van heidebranden is becijferd. Heidegebieden worden geregeld geconfronteerd met periodes van extreme droogte en brandgevaar. Daardoor zijn heel wat preventieve maatregelen noodzakelijk, maar die maatregelen hebben ook hun kostprijs. Maar de recreatieve waarde van de Mechelse Heide is met 1,5 tot 2,5 miljoen euro is vele malen meer dan de gemiddelde jaarlijkse onderhoudskosten die er zijn om Europese droge heide te beschermen tegen branden. De inspanningen om gebieden te beschermen zijn dus naast het noodzakelijk beschermen van de biodiversiteit, ook erg belangrijk omwille van het recreatieve belang van de gebieden.
Snel herstel niet per se noodzakelijk vanuit recreatief oogpunt
De onderzoekers kwamen nog tot een andere interessante vaststelling, namelijk dat bezoekers redelijk onverschillig staan of een heidegebied volledig uit heide bestaat, of dat delen van het gebied bedekt zijn door gras. Snelle investeringen in het herstel van de heide zijn vanuit recreatief oogpunt dan ook niet per se noodzakelijk. Of dit gebied nu volledig uit heide of voor een deel uit grassen bestaat, maakt voor bezoekers niet echt een verschil. Dat kan helpen om herstel van het gebied na een brand geleidelijk en dus financieel haalbaarder te laten verlopen. Vanuit het oogpunt van biodiversiteit en andere oogpunten zijn er natuurlijk wel andere redenen om snel te investeren in het herstel van heide.
De wetenschappelijke publicatie is open access beschikbaar (Nobel et al., 2020).
Nadere inlichtingen: Anne Nobel (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.), Sebastien Lizin (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.) of Robert Malina (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.).
Dit onderzoek is uitgevoerd met financiële steun van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO).