De term ‘meerlaagsveiligheid’ (MLV) werd geïntroduceerd in 2009 in de ‘Beleidsnota Waterveiligheid’ van de Ministeries van V&W, VROM & LNV. Hiermee werd gedoeld op de inzet van een combinatie van maatregelen gericht op (1) preventie, (2) gevolgbeperking en (3) rampenbeheersing, met als doel om de risico’s van grootschalige overstromingen te beheersen op een maatschappelijk gewenst niveau. Meerlaagsveiligheid past bij een risicobenadering, waarbij niet alleen gestuurd wordt op het beperken van de kans op een overstroming (laag 1), maar ook op de mogelijke gevolgen (schade én slachtoffers) daarvan (de lagen 2 en 3).
In de hedendaagse praktijk wordt voor het beheersen van het risico op overstromingen vanuit het hoofdwatersysteem met name ingezet op preventie. Daardoor is het beeld is ontstaan dat meerlaagsveiligheid nauwelijks van de grond komt en dat automatisch ingezet wordt op het versterken van dijken en andere waterkeringen. In de notitie ‘Economische kijk op meerlaagsveiligheid. Gemiste kans of brug te ver?’ gaat Jarl Kind in op de ‘zin en onzin’ van meerlaagsveiligheid vanuit het economische perspectief, met een focus op het hoofdwatersysteem.

Cement is een essentieel bouwmateriaal. Jaarlijks wordt mondiaal vier miljard ton cement geproduceerd. Cement heeft veel toepassingen, de meest voorkomende daarvan is beton. De productie van cement is echter wel verantwoordelijk voor 7% van de wereldwijde CO2 uitstoot. 60% daarvan is CO2 dat vrijkomt bij de chemische omzetting, deze uitstoot is niet te vermijden. De overige 40% wordt veroorzaakt door de hoge temperatuur die nodig is in het productieproces en die nu vooral met steenkool en het verbranden van plastic wordt opgewerkt.

Onlangs is het rapport ‘The Economics of Water; Valuing the Hydrological Cycle as a Global Common Good’ uitgebracht door de Global Commission on the Economics of Water. Dit rapport benadrukt het belang van de totale watercyclus, waarbij niet alleen wordt gekeken naar blauw water dat we zien, maar ook naar groen water dat is opgeslagen als bodemvocht en in vegetatie, dat door verdamping en transpiratie weer in de atmosfeer terecht komt. Deze cyclus leidt niet alleen tot afhankelijkheid tussen bovenstroomse en benedenstroomse gebieden, maar ook tussen gebieden waar water verdampt en gebieden waar water neerslaat. De hydrologische cyclus is daarmee een mondiaal ‘common good’ dat sterk verbonden is met klimaatverandering en verlies aan biodiversiteit, waarbij het ene ook nog eens terugslaat op het andere. Hiermee is het beheer van de globale hydrologische cyclus tevens van groot belang voor het realiseren van alle Sustainable Development Goals. 

Nederland heeft de laatste jaren te maken met steeds vaker voorkomende periodes waarin het aanbod van zoetwater niet toereikend is voor de vraag. Dit heeft geleid tot beregeningsverboden voor de landbouw en gebruiksbeperkingen voor huishoudens en industrie. In het kader van het Deltaprogramma Zoetwater wordt momenteel gewerkt aan het weerbaar maken van Nederland tegen een zoetwatertekort in 2050. Naast de aanpak van de aanbodkant, wordt ook gekeken naar prikkels om afnemers te stimuleren om minder water te gebruiken, bijvoorbeeld door zuiniger om te gaan met drinkwater. Een van de mogelijke instrumenten die kunnen worden gebruikt om duurzaam gebruik van water te stimuleren is beprijzing. Op dit moment wordt er in Nederland echter niet echt gebruik gemaakt van prijsprikkels om de vraag te beperken. 

Het is heel erg onwaarschijnlijk dat Nederland het wettelijke klimaatdoel van 55 procent emissiereductie in 2030 haalt. Met het huidige uitgewerkte beleid (‘vastgesteld en voorgenomen’) liggen we op koers voor een broeikasgasemissiereductie van 44 tot 52 procent in 2030 ten opzichte van 1990. Doorrekenbare plannen (‘geagendeerd beleid’) voegen daar netto weinig aan toe: 45 tot 52 procent reductie. Daarmee is de geraamde maximale emissiereductie 5 procentpunt lager dan vorig jaar. Alleen extra beleid dat snel reducties oplevert, kan het doel voor 2030 dichterbij brengen. Dit blijkt uit de Klimaat- en Energieverkenning (KEV) 2024.