Ondernemers die willen investeren in circulaire activiteiten komen niet altijd gemakkelijk aan financiering. Hierdoor vertraagt de transitie naar een circulaire economie. Een onderzoek van RHDHV / KplusV in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zet de knelpunten op een rijtje, analyseert ze en komt met aanbevelingen hoe deze weg te nemen.
De conclusie uit dit onderzoek – gericht op het mkb - is dat er sprake is van een mismatch tussen de financieringsvraag van ondernemers en het aanbod van financiers:
- Er is onvoldoende transparantie: ondernemers weten beschikbare financiële en niet-financiële instrumenten niet goed te vinden, en de samenhang tussen die instrumenten is onvoldoende;
- Het aanbod van kapitaal is voor veel ondernemers niet passend. Het financieringsaanbod kan vergroot worden en beter op elkaar aansluiten (om een complete 'financieringstrein' te realiseren). Dit is zowel van belang voor circulaire start-ups als voor het bestaande mkb;
- Ondersteuning van ondernemers is gewenst bij het investerings- of financieringsgereed worden. Dit vergroot de slagingskans in het aantrekken van financiering;
- Circulaire bedrijfsmodellen brengen risico’s met zich mee die voor andere ondernemers niet gelden. Dit maakt financiers huiverig om middelen te verstrekken. Het is daarom wenselijk om het risicoprofiel van de circulaire ondernemers te verlagen, wat bijvoorbeeld bij andere transitieopgaven wordt gedaan met subsidies en garanties.
In dit onderzoek zijn knelpunten gevonden die succesvolle (door)ontwikkeling van ondernemers belemmeren. Deze knelpunten laten zien dat de (systeem)condities momenteel niet in het voordeel werken van circulaire ondernemers: eerder zelfs andersom. De gevonden knelpunten zijn overigens niet allemaal uniek voor de circulaire ondernemer. Deze komen vaker voor bij onder meer start-ups.
In het onderzoek is gekeken naar de rollen en perspectieven van circulaire ondernemers, financiers en overheden. Gezamenlijk zijn deze actoren aan zet om tot de voorgestelde oplossingen te komen voor het mkb. Niet alleen ondernemers, maar ook financiers en overheden ondervinden knelpunten zoals het ontbreken van financierbare businesscases en het aansluitend maken van diverse financieringsinstrumenten. In de huidige beginfase van de transitie is er vooral voor de overheid een rol om de transitie op gang te brengen en tegelijkertijd de systeemcondities aan te passen.
De onderzoekers stellen tien oplossingen voor in vier categorieën:
A) Verbeteren van de transparantie en de afstemming door:
- centraal informatiepunt;
- versterken ondersteuningsaanbod (regio);
- harmonisatie regionale en landelijke circulaire programma’s (opgave/doel/instrumenten).
B) Optimaliseren van het aanbod van het kapitaal door:
- trein/keten van financieringsoplossingen - verruiming/aanpassing instrumenten;
- call voor initiatieven;
- specifieke CE-(matchings)instrumenten.
C) Ondersteuning van individuele ondernemers via een:
- casemanager voor ondernemers; en
- makelaarsregelingen en vouchers.
D) Het verlagen van het risicoprofiel (de-risking) door middel van
- haalbaarheidssubsidie en tenslotte
- CE-garantie- en fiscale instrumenten.
Naast deze 10 oplossingen zijn er de volgende aanvullende aanbevelingen gedaan:
- Creëer systeemcondities die de circulaire transitie helpen versnellen en kijk daarbij naar een breed pakket aan mogelijke ondersteuning.
- Maak daarvoor per oplossing een business case/uitwerking waarin de details verder aan bod kunnen komen.
- Kwantificeer de financieringsbehoefte.
- Zorg voor goede samenwerking: interdepartementaal en ook met de regio.
- Voer oplossingen in samenhang uit met private financiers.
- Doe ervaring op in experimenten en pilots om op basis daarvan te versnellen.
Het rapport 'Circulair financieren' is hier te vinden. Informatie: Mark Overman, MInisterie van Infrastructuur en Waterstaat (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.).