Zonder verdere implementatie zullen netto-nul-doelen niet zorgen voor hun beoogde klimaatuitkomst. Veel landen hebben beloofd, dat rond het midden van de eeuw hun broeikasgasemissies nihil zullen zijn, waarbij de resterende emissies gecompenseerd worden door CO2-vastlegging: netto nul. Maar veel van deze overheidsdoelen zijn niet wettelijk bindend, ze zijn vaak niet vertaald in een overkoepelend plan voor de lange termijn, en vaak ontbreekt beleid dat op de korte termijn zorgt voor dalende emissies. Om de klimaatdoelen van Parijs in zicht te brengen is dit wél noodzakelijk.
De aandacht rond klimaat verschuift steeds meer van het formuleren van doelen naar bijhouden of doelen gerealiseerd worden. Hoeveel de wereld daadwerkelijk zal opwarmen blijft zeer onzeker, ook na de recente vaststelling van net zero emissiedoelen. Voor het eerst vertaalt daarom een onderzoek door een internationaal team onderzoekers met onder meer Michel den Elzen (Planbureau voor de Leefomgeving en bijzonder hoogleraar “International Climate Policy and Mitigation of Climate Change” bij het IVM), dat recent in Science verscheen, de geloofwaardigheid van klimaatbeloften in verwachte klimaatuitkomsten.
De mate waarin de wereld zal opwarmen blijft in hoge mate onzeker. Onderzoeken die alleen concreet vastgesteld beleid meerekenen verwachten een temperatuurstijging van 2,5 à 3 graden aan het einde van deze eeuw. Aan de andere kant zijn er optimistischere analyses die aan de hand van alle vrijblijvendere beloften en net zero doelen op 1,5 à 2 graden opwarming komen en daarmee de doelen van het Parijsakkoord in zicht brengen. Dit nieuwe onderzoek verkent het vooralsnog onontgonnen grijze gebied tussen beide bekende extremen.
Geloofwaardigheidsratings voor alle grote economieën
Om de onzekerheid rond optimistische en pessimistische scenario’s de verminderen, hebben de onderzoekers een confidence rating gegeven aan net zero doelen. Zo hebben ze 35 net zero doelstellingen beoordeeld van alle landen die zorgen voor minstens 0,1 procent van de wereldwijde broeikasgasemissies. De beoordeling gebruikte 3 criteria: is het doel wettelijk bindend, wordt het plan begeleid door een geloofwaardig plan voor de uitvoering en voorziet concreet beleid al in dalende emissies voor de komende 10 jaar?
Meeste net zero doelen, inclusief China en VS niet ‘zeer geloofwaardig’
Op basis van deze geloofwaardigheidscriteria is beoordeeld of de doelen ‘zeer waarschijnlijk’, ‘minder waarschijnlijk’ of ‘veel minder waarschijnlijk’ volledig worden geïmplementeerd. Sommige regio’s zoals de EU, het VK en Nieuw Zeeland scoorden ‘zeer waarschijnlijk’. Maar ongeveer 90 procent van de van de landen, waaronder China en de VS scoorde ‘minder waarschijnlijk’ of ‘veel minder waarschijnlijk’.
Aan de hand van deze uitkomst formuleerden de onderzoekers 5 scenario’s voor toekomstige emissies en bijbehorende temperaturen. Het eerste scenario rekende louter concreet vastgesteld beleid mee. Het tweede nam ook doelen die ‘zeer waarschijnlijk’ worden uitgevoerd mee. Het derde omvatte ook ‘minder waarschijnlijk’. Een vierde telde daarnaast ook ‘veel minder waarschijnlijk’ mee. Een vijfde scenario telde daarbovenop ook nog alle andere vrijwillige bijdrages mee.
Parijsdoelen binnen bereik als alle net zero doelen volledig worden uitgevoerd
Het conservatiefste scenario met alleen bestaand beleid zorgt voor de grootste onzekerheid: 1,7 tot 3 graden met een meest waarschijnlijk uitkomst van 2,6 graden. Het meest optimistische scenario levert aan de andere kant een bandbreedte van 1,6 tot 2,1 graden op, met 1,7 graden als middenwaarde. De Parijsdoelen zijn dus haalbaar als alle net zero doelen volledig worden uitgevoerd. Zonder aanvullende inspanningen lijkt dit evenwel wensdenken, aangezien uitvoering van de meeste doelstellingen ‘minder waarschijnlijk’ of ‘veel minder waarschijnlijk’ is.
Volgens de doelen in het Klimaatakkoord van Parijs blijft de temperatuurstijging wereldwijd beperkt tot flink onder de 2 graden en het liefst tot minder dan 1,5 graad. De belangrijkste manier om dit te bereiken is zo snel mogelijk net zero broeikasgasemissies te realiseren, waarbij resterende emissies gecompenseerd worden door vastlegging van CO2.
12 van de 35 net zero doelen zijn wettelijk bindend
Slechts 12 van de 35 net zero doelen zijn wettelijk bindend. Als dit aantal stijgt, wordt stabiliteit van beleid geborgd en wordt het halen van de doelen waarschijnlijker. Veel landen hebben bovendien geen heldere sectorale plannen om de doelen te halen, waarin exact staat wat er moet veranderen en wie daarvoor verantwoordelijk is.
Publicatie: Rogelj, J., Fransen, T., den Elzen, M. G., Lamboll, R. D., Schumer, C., Kuramochi, T., ... & Portugal-Pereira, J. (2023). Credibility gap in net-zero climate targets leaves world at high risk. Science, 380 (6649), 1014-1016. DOI: 10.1126/science.adg6248. Inlichtingen: Michel den Elzen,
