Elektriciteitsopslag bij huishoudens is mogelijk met een thuisbatterij, maar er is nog geen businesscase. CE Delft heeft in opdracht van Huawei (producent van thuisbatterijen) onderzoek gedaan naar de eigenschappen van thuisbatterijen, de rol en potentie van thuisbatterijen in het energiesysteem, de businesscase van thuisbatterijen, belemmeringen voor thuisbatterijen, en beleid om thuisbatterijen te realiseren.
Er zijn twee centrale rollen voor thuisbatterijen in het energiesysteem:
1. Thuisbatterijen kunnen door energiebalancering bijdragen aan de leveringszekerheid van het energiesysteem, CO2-reductie en voorkomen van curtailment (het afkoppelen van zon en wind wegens overbelasting van het net of overschot aan energie).
2. Thuisbatterijen kunnen ingezet worden om pieken te verlagen van het huishouden of van het totale elektriciteitsnet, en zo bijdragen aan het voorkomen van netcongestie.
We concluderen in deze studie dat thuisbatterijen vooral een rol hebben voor energiebalancering, maar minder voor netcongestie. Er is op dit moment alleen geen rendabele businesscase voor energiebalancering. In deze studie zijn verschillende maatregelen in kaart gebracht om de rentabiliteit te verbeteren.
Businesscase thuisbatterijen
Thuisbatterijen kunnen acteren op de energiemarkten om het nationale elektriciteitssysteem in balans te houden. De businesscase voor thuisbatterijen via de huidige energiecontracten is het beste als de thuisbatterij oplaadt op momenten dat er overschotten zijn van zon-pv-productie, extra oplaadt als er zeer lage prijzen zijn op de day-aheadmarkt, en ontlaadt als er energievraag van het huishouden is of hoge prijzen op de day-aheadmarkt. Door ook te handelen op andere energiemarkten, zoals de onbalansmarkt via een commerciële partij die de batterij aanstuurt, is verbetering van de businesscase mogelijk. Het afschaffen van de salderingsregeling zal niet bijdragen aan de rentabiliteit van de thuisbatterij. Dit komt doordat er meer energiebelasting betaald moet worden als er energie gehandeld wordt. De dubbele energiebelasting kan afgeschaft worden, net zoals voor grootschalige batterijen, om deze belemmering weg te nemen.
Thuisbatterijen en netcongestie
Thuisbatterijen kunnen op drie manieren acteren ten opzichte van netcongestie:
1. congestie verlagen door de piekbelasting over het hele jaar te verlagen,
2. netcongestie vergroten door de pieken verder te verhogen door deel te nemen op energiemarkten (bijvoorbeeld op momenten met lage prijzen door wind op zee, terwijl er al veel elektriciteitsvraag is in de wijk)
3. congestieneutraal acteren door de pieken niet te verhogen.
Extra beleid, zoals de hervorming van nettarieven en directe sturing van thuisbatterijen door de netbeheerder, is vereist om het piekverhogende effect van thuisbatterijen op de elektriciteitsnetwerken te beperken of voorkomen. Er zijn nieuwe contracten tussen de netbeheerder en de eigenaar van de thuisbatterij nodig om thuisbatterijen in te zetten tegen netcongestie.
Aanbevelingen voor beleid
We komen tot drie aanbevelingen:
— Randvoorwaarden thuisbatterijen: een richtlijn brandveiligheid voor thuisbatterijen, opzetten inzameling- en recyclinginfrastructuur, en wettelijke eisen voor cybersecurity. Een vervolg op de Routekaart Energieopslag en het Nationaal Programma Circulaire Economie zou daar een goede plek voor kunnen zijn.
— Salderingsregeling en dubbele energiebelasting: de salderingsregeling is nu nog een belemmering om huishoudens hun eigen zonne-energie te laten gebruiken en thuisbatterijen daarvoor in te zetten. Het afschaffen van de dubbele energiebelasting en mogelijk de btw helpt ook de businesscase voor thuisbatterijen te verbeteren.
— Analyse hervorming nettarieven: De netbeheerders kunnen met de markt verder onderzoek doen naar het beperken van de netcongestie door nettarieven of directe sturing door de netbeheerder.
Subsidie voor thuisbatterijen
Thuisbatterijen hebben nu een lange terugverdientijd. Een subsidie voor thuisbatterijen is één van de mogelijke beleidsmaatregelen in een breed pakket en kan afgewogen worden tegen andere flexibiliteits- en CO2-reducerende technieken. Voor een terugverdientijd van vijftien jaar is een subsidiepercentage van het aankoopbedrag vereist van ongeveer 40% tot 55%, afhankelijk van de markten waarop de batterij wordt ingezet en de ontwikkeling van de energieprijzen. Voor een terugverdientijd van zeven jaar is een subsidie van 60% tot 80% vereist. De subsidiepercentages zijn lager als deelname op andere markten mogelijk gemaakt wordt en in geval van een heffing van de energieleverancier voor invoeding en spanningsproblemen. Een subsidie van ongeveer 20% tot 40% is dan vereist.
Een subsidie is een politieke keuze, die gemaakt kan worden om bijvoorbeeld de markt op gang te brengen. Een ander argument is een behoefte aan extra flexibiliteit in het systeem. Een subsidie is, naast markthervormingen en normeren, een manier om deze extra flexibiliteit te realiseren. Deze flexibiliteit is nodig voor leveringszekerheid, maar ook om CO2 te reduceren door ‘curtailment’ te voorkomen. Uit deze studie blijkt dat het oplossen van netcongestie met thuisbatterijen niet haalbaar is binnen afzienbare tijd en daarom is dat geen logisch doel van een subsidieinstrument.
Het rapport is de downloaden via https://ce.nl/publicaties/thuisbatterijen-in-de-energietransitie/ Contactpersoon is Lucas van Cappellen,
