Jubileumboek SEO 75 jaar “Op weg naar een duurzame economie”.
SEO Economisch Onderzoek (hierna: SEO) bestaat 75 jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum heeft SEO een boek uitgebracht met de titel: “Op weg naar een duurzame economie”. SEO is een onafhankelijke stichting, voortgekomen uit de Economische Faculteit van de Universiteit van Amsterdam. In het jubileumboek is duurzaamheid centrale thema; aan de hand van achte casussen wordt een breed spectrum aan methodes en beleidsaanbevelingen gepresenteerd.
Het jubileumboek stelt duurzaamheid centraal vanwege de actuele maatschappelijke betekenis en de reikwijdte van het thema. Het laat in acht casussen zien voor welke keuzes rondom verduurzaming Nederland staat, hoe de effecten van de beleidsopties kunnen worden bepaald en welke data daarvoor gebruikt kunnen worden. Met dit boek wil SEO een bijdrage leveren aan de kennis in Nederland omtrent duurzaamheid.
De casussen focussen zich op vijf vraagstukken: verduurzaming van de gebouwde omgeving, energiearmoede, arbeidsmarkteffecten van de energietransitie, (economische) effecten van Europees klimaatbeleid op de luchtvaart en het effect van beleid om ontbossing tegen te gaan voor de Nederlandse economie. Het boek sluit af met een reflectie op de kwaliteit van evaluaties van klimaatbeleid.
De casussen laten een aantal zaken zien:
-
De door de overheid ingezette instrumenten sluiten vaak onvoldoende aan bij de beleidsdoelen. Dat blijkt bij de verduurzaming van de gebouwde omgeving (isolatietempo te laag) en bij arbeidsmarktbeleid voor klimaatbanen (grote krapte). Elders in het boek pleit SEO dan ook voor een betere onderbouwing van het beleid en wordt een stappenplan gepresenteerd om het beleid beter in overeenstemming te krijgen met de maatschappelijke opgaven.
-
Verder laten de casussen zien dat klimaatbeleid vaak leidt tot externe en indirecte effecten die zowel positief als negatief kunnen uitvallen. Zo zorgt de energietransitie voor extra krapte op de arbeidsmarkt (negatief effect), maar ook tot gezondheidsbaten (door betere isolatie van met name corporatiewoningen), en leidt extra beprijzing van externe effecten in de luchtvaart (aanscherping EU-ETS) tot een minder grote afname van het aantal (Europese) vluchten dan verwacht. Het Europese beleid om wereldwijde ontbossing tegen te gaan leidt ook tot weinig reductie van externe effecten, omdat het grootste deel van de Nederlandse import al afkomstig is uit gecertificeerde bossen. Alle casussen laten zien dat het kwantificeren en eventueel monetariseren van deze effecten vaak goed mogelijk is, wat kan leiden tot meer welvaartsverhogende beleidskeuzes.
-
Daarnaast illustreert het boek en passant op een aantal plekken de oude Tinbergen regel: “Je kunt met één maatregel niet meerdere beleidsdoelen bereiken”. Het bestrijden van energiearmoede vraagt om een combinatie van instrumenten, omdat er meerdere oorzaken van energiearmoede zijn. En ook het meer in evenwicht brengen van de arbeidsmarkt vraagt om een breed arsenaal aan instrumenten. Samenhangend arbeidsmarktbeleid is nodig om enerzijds arbeidsproductiviteit in de energietransitieberoepen te verhogen, naast het zo nodig afremmen van de arbeidsvraag van minder duurzame sectoren, meer investeren in technisch (beroeps-) onderwijs, én in hogere lonen, en vergroting van het arbeidsmarktaanbod door migratiebeleid voor klimaatbanen zoals in Duitsland en Frankrijk.
Ten slotte, het boek laat op een praktische wijze zien dat economische modellen wel degelijk zeggingskracht hebben, ondanks de kritiek van politici (zie ook ESB Themanummer Regeren met Modellen (4837 - ESB)). Belangrijk is wel dat uitgangspunten en beperkingen expliciet worden benoemd en dat de uitkomsten verantwoord worden geduid.
Het jubieulboek vindt u hier: Jubileumboek SEO 75 jaar
Voor meer informatie: SEO Economisch Onderzoek, Nard Koeman
