CE Delft heeft de effecten van verschillende varianten van de voorgenomen afschaffing van de salderingsregeling onderzocht. Voor deze varianten zijn de impact op terugverdientijd, kosten voor energieleveranciers, terugleverkosten, belastinginkomsten, verdelingseffecten, inkomenseffecten bij bezitters van zonnepanelen, en de impact op het energiesysteem en netcongestie in kaart gebracht.
De salderingsregeling is een stimuleringsmaatregel voor zonnepanelen bij kleinverbruikers. Deze regeling houdt in dat kleinverbruikers, met name huishoudens maar ook kleine bedrijven, de zonnestroom die ze terugleveren aan het elektriciteitsnet en de stroom die ze afnemen van hun energieleverancier, op jaarbasis tegen elkaar mogen wegstrepen.
In de financiële bijlage van het hoofdlijnenakkoord van het kabinet Schoof staat het voornemen om de salderingsregeling per 1-1-2027 te beëindigen. De Tweede Kamer roept het kabinet verder op om ervoor te zorgen dat er ook per direct wordt gestopt met het in rekening brengen van de terugleverkosten en andere heffingen voor zonnepanelen zodra de salderingsregeling is afgeschaft. Vrijwel alle energieleveranciers brengen inmiddels deze terugleverkosten bij zonnepaneeleigenaren die stroom aan het elektriciteitsnet leveren in rekening.
CE Delft onderzocht de effecten van verschillende varianten voor afschaffing van de salderingsregeling. De resultaten van het onderzoek zijn bedoeld als een gemeenschappelijke feitenbasis en input voor de maatschappelijke discussie. Hieronder bespreken we de belangrijkste effecten.
Rentabiliteit zonnepanelen
Voor een gemiddeld huishouden is de terugverdientijd voor een investering in zonnepanelen in 2027 ongeveer 9 jaar bij behoud van de salderingsregeling. Bij afschaffing van de salderingsregeling wordt de terugverdientijd 12 tot 17 jaar, afhankelijk van de wijze waarop terugleverkosten door energieleveranciers verrekend worden (langer als huishoudens met zonnepanelen terugleverkosten moeten blijven betalen).
Als het een huishouden lukt om veel meer van de opgewekte zonnestroom zelf te gebruiken (60% in plaats van 30%), dan kan bij afschaffing van de salderingsregeling de terugverdientijd flink verlaagd worden. De terugverdientijd wordt dan 8 tot 9 jaar in 2027. Dit kan bereikt worden door minder zonnepanelen per woning te plaatsen, of door bij bestaande woningen meer vraag te realiseren met een laadpaal of warmtepomp.
Bij de huursector ontvangt een huishouden de inkomsten van zonnestroom, maar hiertegenover staat een verhoging van de huur, servicekosten of een energieprestatievergoeding. De inkomsten nemen bij afschaffing van de salderingsregeling af. Als de verhoging van de servicekosten gelijk blijft, dan zijn er bijna geen inkomsten meer voor de huurder. De terugverdientijd voor verhuurders wordt daardoor een stuk langer, waardoor naar verwachting minder verhuurders in zonnepanelen zullen investeren.
Derving belastinginkomsten van de overheid
Een huishouden met zonnepanelen betaalt over de aan het net geleverde zonnestroom die gesaldeerd mag worden, geen energiebelasting en geen btw. Daarmee leidt de salderingsregeling tot derving van belastinginkomsten voor de overheid. Bij behoud van de salderingsregeling gaat het om circa €600 miljoen per jaar in 2027. Bij afschaffing van de salderingsregeling zijn er na 2027 geen gederfde belastinginkomsten meer voor de overheid.
Kosten energieleveranciers en terugleverkosten
Energieleveranciers hebben hogere kosten voor huishoudens met zonnepanelen. Daarbij onderscheiden we drie categorieën:
- Gemiddeld hogere prijs voor inkoop elektriciteit door ander afnameprofiel (op uren met goedkope elektriciteit gebruiken huishoudens met zonnepanelen de eigen zonnestroom).
- Hogere onbalanskosten en grotere voorspelfout bij inkoop door onvoorspelbaarheid voor huishoudens met zonnepanelen.
- Meerkosten door saldering, aangezien energieleveranciers teruggeleverde elektriciteit inkopen tegen een tarief dat hoger is dan de marktwaarde van de zonnestroom.
De hogere inkoopsprijs en hogere onbalanskosten (kostenposten 1 en 2) zijn geen direct gevolg van de salderingsregeling. Dit betekent dat deze kosten naar verwachting blijven bestaan bij de afschaffing van de salderingsregeling.
Verdelingseffecten
Op dit moment (2024) worden de terugleverkosten bij huishoudens met zonnepanelen in rekening gebracht. Maar dat kan niet meer als het in rekening brengen van terugleverkosten verboden wordt bij afschaffing van salderen. De verwachting is dat deze kosten dan op een andere manier doorbelast worden, bijvoorbeeld via een hoger leveringstarief voor alle huishoudens. In dat geval is er sprake van waardeoverdracht, aangezien de huishoudens zonder zonnepanelen dan meebetalen aan de kosten die veroorzaakt worden door huishoudens met zonnepanelen. In 2027 zou een huishouden zonder zonnepanelen, met een gemiddeld verbruik van 3.500 kWh, dan ruim € 55 per jaar extra betalen.
Effect op het energiesysteem
Door de salderingsregeling is er geen prikkel is voor huishoudens met zonnepanelen om hun productie en vraag op uurbasis te balanceren en zoveel mogelijk van de geproduceerde zonnestroom zelf te gebruiken. Bij het afschaffen van de salderingsregeling ontstaat hier wel een prikkel voor. Dit heeft voordelen voor de nationale systeembalans en voor lokale netcongestie.
Het rapport is de downloaden via https://ce.nl/publicaties/feitenbasis-aanpassing-salderingsregeling-zonne-energie/. Er is ook een factsheet over de studie beschikbaar: https://ce.nl/wp-content/uploads/2024/09/CED-Saldering-zonnepanelen-YK-5.09.24.pdf Meer informatie bij Joeri Vendrik,
