Na een stabiel jaar is de brede welvaart in 2024 licht gedaald. De grootste daling zien we op de dimensies milieu, veiligheid en maatschappelijke betrokkenheid. Vooral de brede welvaart van ondernemers is erop achteruit gegaan. Aldus onderzoek van Rabo Research.
De ervaren brede welvaart is licht afgenomen
De ervaren brede welvaart is in 2024 licht gedaald met 1,2% ten opzichte van vorig jaar. Na de stabilisatie van de brede welvaart in 2023 daalt de brede welvaart dit jaar dus weer. De grootste daling zien we op de dimensies milieu, veiligheid en maatschappelijke betrokkenheid. Dit zijn dimensies die vooral gaan over de leefomgeving van mensen.
Mensen geven een circa 2% lagere score voor het milieu waarin ze leven, de veiligheid die ze ervaren en de invloed die ze kunnen uitoefenen op hun leefomgeving (maatschappelijke betrokkenheid). De leeftijd of opleiding van individuen lijkt geen verklaring voor deze lagere score. Mogelijk spelen externe factoren een rol, dus factoren waar een individu beperkte invloed op heeft, zoals de onrust in de wereld, oorlogen, maar ook milieurampen, -schandalen en zorgen over het klimaat. Ook op de dimensies huisvesting (1%) en subjectief welzijn (1%) zien we een daling. Bij de overige dimensies zijn de jaar-op-jaarveranderingen niet statistisch significant.
Brede welvaart van ondernemers aanzienlijk gedaald
Waar de brede welvaart van alle Nederlanders licht is afgenomen, zien we een forse daling bij ondernemers. In 2023 ervoeren ondernemers de hoogste brede welvaart in vergelijking met werknemers, niet-werkenden en werklozen. Dit is voor 2024 niet meer het geval. De brede-welvaartscore van ondernemers daalde van 0,73 naar 0,69, een significante daling van 5,4%.
Ook hier spelen verschillende dimensies van brede welvaart een rol. De grootste daling bij ondernemers zien we op de dimensies persoonlijke ontwikkeling (-8%), maatschappelijke betrokkenheid (-8%), tevredenheid met inkomen (-8%) en milieu (-7%).
Deze factoren hangen uiteraard met elkaar samen. Wanneer er onvoldoende inkomen is bij ondernemers om te voorzien in hun levensonderhoud, kan dat immers meteen doorwerken in de persoonlijke ontwikkeling. Maar er lijkt ook een belangrijke samenhang te zijn tussen persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke betrokkenheid. Niet investeren in jezelf hangt samen met minder betrokkenheid bij de omgeving (en daar invloed op uitoefenen).
Ongeveer 59% van de ondernemers heeft voldoende inkomen, maar investeert toch minder in zichzelf en de omgeving
Dan rijst de vraag welke ondernemers minder in zichzelf en de leefomgeving investeren. Om daar meer grip op te krijgen, focussen we op het verband tussen persoonlijke ontwikkeling, maatschappelijke betrokkenheid én inkomen. Inkomen kan een belangrijke sturende factor zijn tussen persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke betrokkenheid; de leefomgeving en opleiding van individuen hangen immers af van hun beschikbare inkomen.
In de onderzoeksverantwoording zijn twee figuren opgenomen die de samenhang laten zien tussen persoonlijke ontwikkeling, maatschappelijke betrokkenheid én het inkomen van ondernemers. Hieruit komt naar voren dat ondernemers die aangeven voldoende inkomen te hebben gemiddeld meer investeren in persoonlijke ontwikkeling en meer maatschappelijk betrokken zijn. Maar voor 2024 is te zien dat met name ondernemers die voldoende inkomen hebben (categorie 6-7) gemiddeld minder investeren in persoonlijke ontwikkeling (categorie 6-7 bewegen naar links) en minder maatschappelijk betrokken zijn (categorie 6-7 bewegen naar beneden). Dit betreft ongeveer 59% van de ondernemers. Slechts een klein gedeelte beweegt omhoog (3% met onvoldoende inkomen).
Werknemers met voldoende inkomen, categorie 6-7, investeren niet minder in persoonlijke ontwikkeling dan vorig jaar en zijn nog net zo maatschappelijk betrokken als in 2023. De brede welvaart van werknemers op het gebied van persoonlijke ontwikkeling, maatschappelijke betrokkenheid en inkomen is nagenoeg onveranderd. Dit betekent dat ongeveer 59% van de ondernemers dus minder in zichzelf investeert en het idee heeft weinig invloed te hebben op de eigen leefomgeving. En onvoldoende inkomen is daar niet de reden voor.
Met persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke betrokkenheid is nog veel te winnen
De scores op de elf dimensies van brede welvaart voor ondernemers en werknemers laten zien dat ondernemers fors lager scoren op baanzekerheid en inkomen. Terwijl de score op subjectief welzijn (tevredenheid met het leven) juist iets hoger ligt. Zowel werknemers als ondernemers scoren relatief laag op de dimensies persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke betrokkenheid. Dat wil zeggen dat ondernemers en werknemers slechts beperkt een cursus, training of opleiding volgen om hun vaardigheden te verbeteren. Dit lijkt zorgelijk gezien de krappe arbeidsmarkt, nu en in de toekomst, en de toegenomen invloed van technologie. Werknemers en ondernemers ervaren ook dat zij relatief gezien weinig invloed op hun leefomgeving kunnen uitoefenen en voelen zich daar minder bij betrokken.
De meeste welvaartswinst is ook te behalen op de dimensies persoonlijke ontwikkeling én maatschappelijke betrokkenheid. De scores zijn relatief laag ten opzichte van alle andere dimensies. In deze dimensies is nog de meeste ruimte voor verbetering. Dat geldt op individueel niveau, maar ook voor de samenleving als geheel. Wanneer mensen meer investeren in zichzelf en in de betrokkenheid bij hun leefomgeving, kan dat de sociale binding in de maatschappij ten goede komen. Onderwijs, scholing via het werk en netwerken spelen een belangrijke rol bij deze sociale binding.
Klik hier om naar de webpagina van Rabo Research te gaan.
Nadere informatie: www.rabobank/nl/kennis
