Een derde van de mondiale uitstoot van broeikasgassen houdt verband met voedselsystemen, en maatregelen ter stimulering van voedselconsumptiegewoonten kunnen de uitstoot van de sector met naar schatting 44% verminderen tegen 2050 (IPCC, 2022). Deze OECD studie identificeert de invloed van verschillende voedselkarakteristieken op voedselconsumptie van huishoudens en gebruikt hiervoor data uit 2022 verzameld via de OESO Survey ‘Environmental Policies and Individual Behavior Change (EPIC)’.

De EPIC 2022 Survey bestrijkt negen OESO-landen en inventariseert een reeks huishoudelijke keuzes met betrekking tot voedselconsumptie, inclusief de samenstelling van hun dieet (consumptie van rood vlees, wit vlees, zeevruchten, zuivel en eieren) en de kenmerken van de voedingsproducten die ze kopen (lokaal geteeld, in het seizoen, minimale verpakking, biologisch, fair trade gecertificeerd). Een tweede doelstelling van deze studie is om de acceptatiebereidheid van huishoudens voor verschillende soorten voedselbeleid beter te begrijpen. De ecologische voetafdruk van voedselsystemen is complex en veelzijdig, en de ecologische voetafdruk van elk voedselproduct hangt af van vele context specifieke factoren, zoals het gebruik van land, water, chemicaliën en energie, evenals seizoensinvloeden en productielocatie. Het is daarom moeilijk om algemene uitspraken te doen over de ecologische duurzaamheid van een bepaald voedingsproduct.

Het rapport werpt licht op (1) het belang van verschillende factoren die de voedselkeuzes van huishoudens bepalen, (2) prioriteiten van huishoudens met betrekking tot voedselaankopen, (3) variatie in keuzes en voorkeuren tussen verschillende huishoudensgroepen, en (4) acceptatie van milieubeleid met betrekking tot voedselsystemen. Belangrijke bevindingen zijn:

• Een combinatie van beleidsmaatregelen ter stimulering van ecologisch duurzamer voedselkeuzes is waarschijnlijk effectiever dan afzonderlijke maatregelen. Succesvolle beleidspakketten bestaan uit combinaties van maatregelen aan de vraag- en aanbodzijde. De resultaten laten zien dat het combineren van maatregelen om betaalbaarheid van plantaardige eiwitten te vergroten en gezondheidsvoordelen ervan te benadrukken, consumptie van deze eiwitten kan vergroten (zie ook Figuur 1).
• Milieubewustzijn en zorg om het milieu kunnen een verschil maken in het consumptieaandeel van voedingsproducten die als milieuverantwoord worden beschouwd (bijvoorbeeld lokaal geproduceerde, biologische en minimaal verpakte producten). Daarom mag worden verwacht dat informatiecampagnes de consumptie van ecologisch duurzamere voedselproducten zullen ondersteunen. De resultaten erop wijzen dat degenen die zich zorgen maken over het milieu niet minder vaak vlees eten dan hun tegenhangers, en een mogelijk gebrek aan bewustzijn van de milieueffecten van vlees kunnen dit deels verklaren. Dit suggereert ook dat naast het toelichten van de milieueffecten, ook de betaalbaarheid en gezondheidsvoordelen van ecologisch duurzamere voedselproducten moeten worden benadrukt.
• De in het onderzoek onderzochte huishoudens kunnen worden onderverdeeld in drie typen, en deze typen huishoudens verschillen mogelijk in hoe zij op beleidsmaatregelen reageren. Op prijs gebaseerde maatregelen zijn bijvoorbeeld waarschijnlijk het meest effectief onder ‘prijsgevoeligen’, wier beslissingen voornamelijk door betaalbaarheid lijken te worden ingegeven. Daarentegen zijn ‘milieubewuste’ huishoudens, die zich in de eerste plaats zorgen maken over het milieu en de neiging hebben om milieuverantwoorde producten te kopen, wellicht meer ontvankelijk voor milieurelevante informatie over voedselkeuzes.
• Met uitzondering van belastingen werden alle beleidsmaatregelen die in het onderzoek aan de orde kwamen, gesteund door een meerderheid van de huishoudens in alle landen. Als belastinginstrumenten worden overwogen, kunnen aanvullende maatregelen daarom niet alleen de effectiviteit vergroten en tot een eerlijker verdeling van effecten leiden, maar kunnen deze ook de publieksacceptatie van gevoerd beleid vergroten.

 Meer lezen via: 

Hassett K, Nauges C, Giner C, Koetse MJ, Tikoudis I, Bystrom O (2025). Household Food Choices: New Empirical Evidence and Policy Implications for Sustainable Behaviour. OECD Environment Working Papers, No. 255, OECD Publishing, Paris. https://www.oecd.org/en/publications/household-food-choices_97c4041a-en.html