Eén op 3 EV rijders terug naar brandstof bij afbouw belastingvoordelen

Aan het eind van 2025 bouwen de belastingvoordelen voor elektrische auto’s verder af. Particuliere rijders gaan dan meer wegenbelasting betalen, voor zakelijke rijders stopt de korting op de bijtelling. Eén op de 3 elektrische rijders overweegt daarom terug te gaan naar een auto op benzine of diesel. Subsidie blijkt belangrijk voor elektrische rijders: 49% van de mensen die een nieuwe elektrische auto rijdt (private lease of privé koop) ontving subsidie uit de Subsidieregeling Elektrische Personenauto's Particulieren (SEPP), 3% had geen interesse in subsidie.

Dit en meer blijkt uit het EV- en Berijdersonderzoek 2024. Ruim 3.500 mensen in Nederland met een elektrische auto deden mee aan dit onderzoek van de Vereniging Elektrische Rijders, Rijksuniversiteit Groningen en RVO. Van de ondervraagden rijdt 67% privé een elektrische auto. Bijna driekwart van de deelnemers aan het onderzoek heeft een nieuwe elektrische auto.

Effect warmtepompen op elektriciteitsnet

Voor het eerst is op grote schaal onderzoek gedaan naar het effect van woningen met een warmtepomp op het elektriciteitsnet. Meer dan 700.000 woningen en gebouwen in Nederland hebben een warmtepomp; het onderzoek is gebaseerd op de slimme meterdata van ruim 6.000 woningen. Eén van de conclusies is dat volledig elektrische warmtepompen hogere pieken op het elektriciteitsnet veroorzaken dan hybride warmtepompen. Dit komt omdat ze niet terugvallen op een cv-ketel als het buiten erg koud is, waar een hybride warmtepomp dat wel kan. Een andere conclusie is dan ook dat warmtepompen minder vermogen tegelijk vragen dan eerder werd gedacht. Verder blijkt het ‘verliesoppervlak’ van een woning de belangrijkste voorspeller van het elektrisch vermogen en de hoeveelheid elektriciteit die warmtepompen nodig hebben. Het verliesoppervlak is het totale oppervlak van de woning dat direct contact heeft met de buitenlucht: hoe groter het verliesoppervlak, hoe meer warmte de woning verliest, en hoe meer elektriciteit de warmtepomp nodig heeft. Tot slot geeft het onderzoek inzicht in de volledige elektriciteitsvraag per woning. Dat is met zonnepanelen en elektrische voertuigen meegerekend. Daaruit blijkt dat warmtepompen het elektriciteitsnet minder belasten dan de zonnepanelen of elektrische voertuigen.

Met deze informatie kunnen netbeheerders beter inschatten wat er mogelijk is op het huidige elektriciteitsnet. Zo kunnen zij ook beter investeringen in het net plannen. Verder helpt het beleidsmakers van bijvoorbeeld gemeenten of woningcorporaties in te schatten wat haalbaar is op het gebied van de energietransitie.

Onderzoeksbureau BDH deed het onderzoek Netimpact woningen met warmtepomp in opdracht van RVO, dat hiervoor samenwerkte met Techniek Nederland en Netbeheer Nederland.

Gasverbruik Nederlandse huishoudens sterk gedaald

Het gasverbruik van Nederlandse huishoudens daalde van 2021 tot en met 2023 met 25 %. De afhankelijkheid van aardgas neemt steeds verder af door betere isolatie van woningen, duurzamere verwarming en zuiniger stoken. Het finale energiegebruik van huishoudens is in 2023 18% lager dan in 2021; voor ruimteverwarming is zelfs een afname te zien van 22%. Opvallend is dat energiezuinig gedrag in huishoudens de belangrijkste factor is bij deze besparingen.

Dit blijkt uit de Monitor Verduurzaming Gebouwde Omgeving 2024 van Rijksdienst van Ondernemend Nederland (RVO). De monitor zet jaarlijks informatie op een rij over energiegebruik, -besparing, -prijzen en -labels. Dit jaar is er voor het eerst ook aandacht voor duurzame mobiliteit, zoals de opkomst van de elektrische auto en laden bij woning of werkplek.

Urban mining cruciaal

Het is van groot belang om meer kritieke en strategische materialen terug te winnen uit elektronica en elektrische apparaten. Dit vermindert de (geopolitieke) afhankelijkheid van primaire grondstoffen en draagt bij aan een duurzamere toekomst. Ondanks de vooruitgang op dit gebied, zijn er nog steeds aanzienlijke uitdagingen die moeten worden overwonnen om deze materialen effectief terug te winnen. Zo zijn momenteel de kosten van recycling vaak hoger dan die van het winnen van nieuwe materialen. Hierdoor is er alleen een markt voor recycling van de meest waardevolle metalen, zoals koper en goud. De Critical Raw Materials Act stelt ambitieuze doelen voor de EU op het gebied van strategische grondstoffen, waaronder dat 25% van de vraag gerealiseerd moet worden uit recycling. Nederland voldoet nog lang niet aan deze doelen.

TNO belicht in de whitepaper Activating Strategic Raw Materials Recovery voor het eerst uitgesplitst de mogelijkheden om kritieke en strategische  grondstoffen terug te winnen uit afgedankte elektrische en elektronische apparatuur. Daarbij is onderzocht hoe recycling kan bijdragen aan het voldoen aan de vraag binnen alle zes door de EU geïdentificeerde categorieën: grote en kleine apparatuur, kleine IT- en telecommunicatieapparatuur, schermen en monitoren, temperatuur uitwisselingsapparatuur en lampen, en is voor alle kritieke materialen de vertaalslag gemaakt naar de verwerking. Gerichte beleidsmaatregelen, technologische innovaties en verbeterde samenwerking tussen belanghebbenden kunnen helpen de weg vrij te maken voor een efficiënter en (kosten)effectiever recyclingsysteem voor kritieke en strategische grondstoffen. Om meer kritieke grondstoffen te recyclen, zouden bedrijven financieel moeten worden ondersteund om te investeren in nieuwe recyclingtechnologieën en hun processen uit te breiden.