In maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA) blijken in de praktijk kosten- en batenposten niet altijd in dezelfde prijseenheid gewaardeerd te worden. Met regelmaat worden sommige posten in marktprijzen gewaardeerd (dus inclusief btw en andere kostprijsverhogende belastingen zoals accijnzen), terwijl andere posten in factorkosten (exclusief btw en andere kostprijsverhogende belastingen) worden gewaardeerd. Het kernteam OEI heeft een werkinstructie opgesteld om op basis van pragmatische redenen vooral te werken met marktprijzen.
De Interdepartementale Commissie voor Infrastructuur en Milieu (ICIM, d.d. 26 april 2011) heeft op grond van een analyse van het Centraal Planbureau (CPB) vastgesteld dat kosten- en batenposten in dezelfde prijseenheid gewaardeerd dienen te worden. Dat betekent: hetzij alles in marktprijzen, hetzij alles in factorkosten. Onjuist is de intuïtieve redenering dat kosten voor de overheid in een MKBA exclusief btw moeten worden opgevoerd, omdat btw voor de overheid vestzak-broekzak is; de btw moet in een MKBA namelijk gezien worden als een correctie voor een uitverdieneffect dat ontstaat vanuit de financiering van de overheidsuitgaven via belastingheffing.
In de ICIM is daarbij opgemerkt dat werken met marktprijzen in de meeste gevallen de pragmatische keuze is, omdat niet-geprijsde effecten (zoals reistijdbaten en geluidshinder bij infrastructuurprojecten, natuurschoon bij gebiedsontwikkelingsprojecten) worden gewaardeerd tegen de betalingsbereidheid van de consument, dus tegen marktprijzen. Bij waardering tegen marktprijzen wordt bovendien aangesloten bij het perspectief van de uiteindelijke belanghebbende bij elk project: de burger.
De interdepartementale werkgroep voor het MKBA-instrument (het zogeheten Kernteam OEI) heeft een werkinstructie opgesteld die beoogt een heldere handreiking te geven hoe de conclusie van de ICIM in de praktijk toe te passen is. Deze instructie gaat niet in op de onderbouwing van de conclusie; daarvoor, en ook voor de vertaling van onderbouwing naar toepassing, zij verwezen naar de genoemde CPB-notitie. Doelgroep van deze werkinstructie is de groep van opstellers van MKBA's en direct daarbij betrokkenen. De werkinstructie is conform het besluit van de ICIM ingegaan per 1 juli 2011. Bij reeds gestarte MKBA's is het aan de opdrachtgever in overleg met de uitvoerder van de MKBA of en hoe aan de conclusies van de ICIM recht gedaan wordt.
De analyse van het CPB is te vinden onder www.cpb.nl/publicatie/de-btw-in-kosten-batenanalyses. Nadere informatie: Pauline Wortelboer, secretaris Kernteam OEI, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
