In dit artikel wordt een kosten-batenanalyse uitgevoerd van een fotovoltaïsch geluidsscherm in België, waarbij de overheid eigenaar zou zijn van het geluidsscherm en een investeerder zou worden aangetrokken voor het gebruik van dit scherm als substructuur voor zonnepanelen. De bijhorende ecologische baten van geluidsvermindering en vermeden CO2-uitstoot worden mee opgenomen in de analyse. Hoewel de berekeningen aantonen dat een fotovoltaïsch geluidsscherm 'winstgevend' is voor beide partijen, is er in België tot op heden nog geen dergelijk scherm terug te vinden.
Hernieuwbare energiebronnen, zoals fotovoltaïsche zonnepanelen (PV), kunnen helpen bij het terugdringen van broeikasgasemissies. Een beperking bij het plaatsen van zonnepanelen op grote schaal is de (schaarse) beschikbare ruimte. Het zou daarom nuttig kunnen zijn om zonnepanelen te integreren op "verloren" oppervlakten, bijvoorbeeld op geluidsschermen langs autosnelwegen en spoorwegen. Fotovoltaïsche geluidsbarrières of "photovoltaic noise barriers" (PVNBs) zijn voor het eerst geïntroduceerd in Zwitserland in 1989. In 2010 bedroeg het totale vermogen van PVNBs in Europa ongeveer 3000kWp, goed voor de voorziening van groene stroom voor een 700-tal gezinnen. In België is tot op heden nog geen PVNB terug te vinden.
In dit artikel wordt de haalbaarheid van een hypothetische praktijkstudie in ons land beoordeeld op basis van een kosten-batenanalyse, waarbij zowel economische als ecologische aspecten worden geïntegreerd. Het vertrekpunt van de analyse is de meest realistische situatie in België, namelijk de overheid die eigenaar is van het geluidsscherm, en een private investeerder die wordt aangetrokken voor de plaatsing van zonnepanelen. Als gevolg van deze financieringsmethode zullen de panelen op eenvoudige wijze tegen het scherm geplaatst worden (zie figuur 1 links), en kunnen de kosten en baten van beide technologieën individueel worden beschouwd. De zonnepanelen in deze case zullen worden georiënteerd in tegengestelde richting van de snelweg (zie figuur 1 rechts), waardoor het effect van eventuele geluidsweerkaatsing van de panelen richting de woonwijk verwaarloosbaar is.
Figuur 1: Ontwerp (links) en oriëntatie (rechts) van de praktijkstudie in België
Het plaatsen van een PVNB gaat gepaard met een dubbele ecologische baat. Het meest voor de hand liggend ecologisch voordeel is de CO2-uitstoot die vermeden kan worden dankzij de opwekking van elektriciteit met behulp van een hernieuwbare energiebron (PV). Dit wordt in de analyse gemonetariseerd -uitgedrukt in geldtermen- aan de hand van een vaste waarde van €20 per ton vermeden CO2-uitstoot. Een tweede (minder vanzelfsprekend) ecologisch voordeel is de reductie van geluidshinder. Figuur 2 toont een verschilkaart in geluidsniveau na plaatsing van de schermen. Uit deze figuur blijkt duidelijk dat de vermindering van geluidsoverlast het grootst is vlakbij het geluidsscherm. Deze baat wordt gewaardeerd met behulp van de 'noise sensitivity depreciation index', die uitdrukt met hoeveel procent de omliggende eigendomsprijzen variëren ten gevolge van een verandering in het geluidsniveau.
Figuur 2: Verschilkaart in geluidsniveau na plaatsing van een geluidsmuur langs de autosnelweg E313 ter hoogte van Tuilt (Hasselt)
De reductie van geluidshinder heeft een zeer belangrijke invloed op de 'winstgevendheid' van een PVNB; de verminderde CO2-uitstoot daarentegen speelt een verwaarloosbare rol indien uitgedrukt in monetaire termen. De kosten-batenanalyse toont aan dat het geluidsscherm 'winstgevend' is, in die zin dat de economische kost van het scherm volledig zou kunnen worden terugverdiend dankzij een stijging in de waarde van nabij gelegen eigendommen. Ook de eigenaar van de zonnepanelen kan winst halen uit zijn investering, al dient wel te worden opgemerkt dat de invloed van subsidies hier een zeer grote rol speelt.
Wanneer de overheid beslist om een geluidsscherm te plaatsen, is er (in België) geen budget meer over om ook de integratie van zonnepanelen te voorzien. Nochtans zou deze investering de private sector kunnen aanzetten om te investeren in propere elektriciteitsopwekking met behulp van zonnepanelen, zonder daarbij enige ruimte te verliezen. Deze studie toont aan dat een fotovoltaïsch geluidsscherm een voorbeeld kan zijn van een publiek-private samenwerking waar zowel de overheid, de investeerder, als de omwonenden voordeel uit kunnen halen. Dit artikel pleit dan ook voor een meer flexibele regelgeving betreffende het plaatsen van fotovoltaïsche geluidsbarrières in België, zodat de voordelen van dit concept ook in ons land gerealiseerd zouden kunnen worden.
Meer informatie: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Referentie:
E. De Schepper, S. Van Passel, J. Manca, T. Thewys (2012). Combining photovoltaics and sound barriers – A feasibility study. Renewable Energy. DOI 10.1016/j.renene.2012.03.022. Available online 6 April 2012
