Bedrijven en overheden moeten niet alleen 'symbolisch' van toeleveranciers vragen om duurzame bedrijfsvoering en goede arbeidsomstandigheden voor hun werknemers door zich te certificeren of door het ondertekenen van gedragscodes. Ze moeten ook begrijpen wat ze vragen en een reële balans zoeken met de druk die ze op prijzen en levertijden leggen.
De duurzaamheids-impact van organisaties ligt vaak grotendeels in hun keten van toeleverende bedrijven en voor een belangrijk deel dus buiten de organisaties zelf. Duurzaam ketenbeheer en duurzame inkoop richten zich op de duurzaamheidsaspecten (de sociale en omgevingsaspecten) in deze ketens en zijn met name gebaseerd op zelfregulering. Het steunt daarmee op de inzet van bedrijven en organisaties zelf om hun inkoop en hun (ketens van) leveranciers verder te verduurzamen dan wat wettelijk wordt vereist. De voordelen en effectiviteit van zelfregulering zijn echter controversieel, gezien de mogelijkheid dat bedrijven hierdoor opportunistisch kunnen kiezen om te werken met zo min mogelijk inspanning.
Mieneke Koster heeft gedurende enkele jaren onderzoek gedaan naar verbanden tussen zelfregulering rond duurzaamheid in toeleveringsketens en daadwerkelijke verduurzaming in deze ketens, met ondersteuning van de NEVI Research Foundation. Ze promoveerde op 21 maart 2014 aan Tilburg University. Dit onderzoek is opgebouwd uit drie deelstudies rond duurzaam ketenbeheer en zelfregulering. De eerste deelstudie betreft managementinnovatie op het gebied van duurzaam ketenbeheer en de fasen die koplopers hebben doorlopen om hun inkoop en ketenbeheer daadwerkelijk te innoveren en verduurzamen. Het betreft een chemiebedrijf en een producent van verpakte consumentenmerkproducten op het gebied van voeding, huishouding en gezondheidszorg, beide geanonimiseerd. In de tweede deelstudie zijn interne duurzaamheidspraktijken van drie grote internationale NGO's bestudeerd, die zelf als "sustainability advocates" andere organisaties adviseren. De derde deelstudie heeft zich gericht op certificering van duurzaamheid en arbeidsomstandigheden in de keten. Ter illustratie wordt laatstgenoemde studie verder toegelicht.
Deelstudie over sociale management standaard
De derde van de drie deelstudies uit dit onderzoek bestudeert adoptie van de sociale standaard SA8000. Grote bedrijven en overheden hebben een cruciale rol in het verbeteren van duurzaamheid en arbeidsomstandigheden wereldwijd. Bedrijven selecteren toeleveranciers en kunnen in dit selectieproces de kwaliteit van de arbeidsomstandigheden van werknemers actief aan de orde stellen. Als opdrachtgevers hun toeleveranciers vragen zich te certificeren met bijvoorbeeld de SA8000 standaard, de meest wijdverbreide standaard voor goede arbeidsomstandigheden wereldwijd, dan is dat een eerste stap. Maar dat is volgens Koster niet genoeg. Het is van belang om zelf de implicaties te begrijpen van wat je vraagt en begeleiding te bieden om dit na te leven.
De belangrijkste drijfveer voor bedrijven om zich met SA8000 te certificeren, is de eis van klanten. Kledingbedrijven bijvoorbeeld kunnen orders verliezen als ze hun SA8000 certificering niet op orde hebben.
Overheid
De overheid kan ook een belangrijke rol vervullen in het stimuleren van goede arbeidsomstandigheden, niet alleen als klant maar ook als regelgever. Zo hebben Italië, Bulgarije en Roemenië een relatief hoog percentage gecertificeerde bedrijven door overheidsinvloeden. Overheidsstimulansen blijken invloedrijk te zijn. Als bijvoorbeeld de Europese Unie SA8000 certificering zou stimuleren of dit een eis zou maken in aanbestedingstrajecten, dan kan dit het aantal gecertificeerde bedrijven significant doen toenemen, maar ook hier geldt dat het vragen om certificering slechts een eerste stap is. Het is in deze aan de overheid om ook de uitvoering ervan te steunen.
Symbolisch
Een belangrijk punt dat nu aandacht verdient is dat er (kleding)bedrijven zijn die van hun leveranciers wel een SA8000 certificering vragen, maar de consequenties ervan niet altijd volledig overzien en naleving ervan verder niet faciliteren of stimuleren. Tegelijkertijd echter eisen ze van hun leveranciers lage prijzen en korte levertijden. Voor deze bedrijven is de vraag om goede arbeidsomstandigheden bij de toeleveranciers slechts symbolisch en dat kan vervolgens tot symbolische implementatie bij deze leveranciers leiden. Er is nog een wereld te winnen op dit vlak. Gooi geen eisen en wensen over de schutting, maar neem verantwoordelijkheid.
Het proefschrift: Mieneke Koster , 2014 Essays on Sustainable Supply Management. Prisma Print, Tilburg.
voor meer informatie : Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.