In sterk ontboste gebieden dreigen gezinnen zonder hout te vallen en zijn alternatieve kookenergiebronnen hoognodig. De overschakeling van traditioneel hout naar 'solar cookers' verloopt echter erg moeizaam. Deze studie bestudeert productvoorkeuren in de keuze van kookstoven bij de lokale bevolking. Deze informatie is noodzakelijk om projecten en het design van het product optimaal af te stemmen op de lokale noden, en zo de overschakeling naar nieuwe kookenergiebronnen te vereenvoudigen.

 

Een dubbel probleem

Het overmatig gebruik van brandstoffen zoals hout voor het bereiden van de dagelijkse maaltijd leidt tot erosie, bodemdegradatie, gezondheidsproblemen en lokale ontbossing (zie foto). Bovendien moet er hierdoor steeds meer tijd worden besteed aan het verzamelen van brandhout, waardoor kinderen niet of minder naar school kunnen gaan en vrouwen geen geld kunnen verdienen. Ook sterven veel mensen aan de luchtvervuiling die deze brandstoffen in keukens veroorzaken. Een mogelijke oplossing voor deze problemen is een overschakeling van het traditionele gebruik van hout, naar modernere kookstoven op gas, elektriciteit, zonne-energie... Jammer genoeg lijken eindgebruikers de nieuwe technologieën niet te gebruiken of te accepteren.

Hoe komt dit?

Onze studie benadrukt één van de vele factoren die een rol spelen in de "kookstoofkeuze" van gezinnen: product-specifieke voorkeuren. Een bepaald gezin maakt zijn keuze in functie van de gewenste eigenschappen van het product. Voor het solar cooking project "Sol Suffit" in Senegal, bestuderen wij daarom of mensen de voordelen van de solar cooker op vlak van gezondheid, geld en tijd prefereren boven de potentiële nadelen zoals aankoopprijs, onmogelijkheid tot binnen koken of het maken van het traditioneel gerecht en capaciteitsbeperking.

Hoe bepalen we product-specifieke eigenschappen?

Om te bepalen welke eigenschappen belangrijk zijn voor de eindgebruiker, werd Best-Worst Scaling (BWS) gebruikt omdat deze techniek voor de overwegend ongeschoolde respondenten, cognitief minder belastend is dan een keuze-experiment. BWS is een economische methode die de respondent een beschrijving van een product (in dit geval een kookstoof) geeft aan de hand van een aantal eigenschappen. De respondent kiest dan welke eigenschap voor hem/haar het beste ("Best") is, en welke het minst goed of slechtst ("Worst"). In totaal kreeg iedere respondent 12 beschrijvingen met 4 eigenschappen van een kookstoof te zien (zie onderstaand voorbeeld). Zo konden verschillende combinaties van de 8 meegenomen eigenschappen worden gemaakt. Hoe groter de kans dat een eigenschap wordt gekozen, hoe belangrijker deze eigenschap is voor de eindgebruiker. 126 mensen in 8 Senegalese dorpen werden ondervraagd waarbij ook vragen werden gesteld over hun socio-demografische achtergrond. Dit is belangrijk omdat de voorkeuren van gezinnen worden beïnvloed door hun percepties, attitudes, cultuur, context en sociale omgeving.

 

Wat hebben we geleerd?

Uit het onderzoek blijkt dat er drie duidelijk verschillende groepen bestaan in onze steekproef. Hun verschillende voorkeuren kunnen verklaard worden door verschillen in etniciteit en gezinsgrootte. Hieruit leiden we af dat er best verschillende types kookstoven worden gemaakt die elk beter op verschillende gezinsnoden kunnen worden afgestemd.

Verder geeft de BWS aan dat voor grote Senegalese gezinnen de beperkte capaciteit het grootste pijnpunt is van de huidige solar cooker. Ook een aantal eigenschappen die we niet onderzochten, zoals de snelheid en gebruiksvriendelijkheid, werd vaak aangehaald door de respondenten. Sol Suffit kwam inmiddels al tegemoet aan deze noden met een verbeterde versie van de Solarcooker Eco3 (zie foto).

 

 

Een verrassende bevinding was dat gezinnen hun gezondheid belangrijker vinden dan elke andere eigenschap van hun kookstoof. Toch zijn gezondheidsvoordelen vaak niet de drijfveer voor het gebruik van de solar cooker omdat gebruikers zich niet bewust zijn van de link tussen beide. Ook bleek uit de BWS dat respondenten die geen solar cooker hadden enthousiaster waren over de voordelen ervan dan mensen die wel een solar cooker hadden, maar niet altijd wisten hoe deze te gebruiken. Deze twee voorbeelden tonen aan dat productvoorkeuren niet enkel worden beïnvloed door socio-demografische aspecten maar ook door de communicatie, de opleidingen en de begeleiding die het project, voor en na implementatie, geeft. Het is dus belangrijk dat projectleiders zich zo dynamisch en flexibel mogelijk opstellen om nieuwe informatie (over productvoorkeuren, over lokale gewoontes...) meteen te integreren.


 

Deze studie werd uitgevoerd door Janka Vanschoenwinkel, Sebastien Lizin, Gilbert Swinnen, Hossein Azadi en Steven Van Passel (UHasselt – onderzoeksgroep milieueconomie) en is gepubliceerd in Energy Policy.

Voor meer informatie zie: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0301421513012822. Contact: Janka Vanschoenwinkel (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.). 

 

 

 

 

Aanmelden nieuwsbrief

Wil je regelmatig op de hoogte worden gehouden van nieuwe artikelen op deze website?

Meld je dan hier aan voor de Nieuwsbrief!

aanmelden knop

Ga direct naar alle artikelen over:

nME icon overheid groot 3d4

Overheid

nME icon bedrijfsleven2 groot

Bedrijfsleven

nME icon onderzoek groot

Onderzoek

nME icon opinie2 groot

Opinie en debat