Een CO2-afhankelijke energiebelasting geeft een financiële prikkel aan manieren om gas (bijv. groen gas) en elektriciteit (bijv. windenergie) met minder of geen CO2 te produceren. De CO2-prijs helpt om alle opties voor verduurzaming van gebouwen (bijv. door isolatie, groen gas, windenergie) integraal en kosteneffectief af te wegen.
De huidige energiebelasting in Nederland maakt geen onderscheid tussen hernieuwbaar en fossiel. CE Delft onderzocht in opdracht van Gasterra of er alternatieve varianten denkbaar zijn die de maatschappelijke kosten van CO2 van energie daar leggen waar ze veroorzaakt worden, en wat de effecten hiervan zijn. Specifiek is gekeken naar duurzame gassen (zoals groen gas en op termijn waterstof).
Twee varianten
Er zijn twee vormen van een CO2-afhankelijke energiebelasting onderzocht:
1. Een eindgebruikersheffing
2. Een bronheffing
De CO2 – component kan bovenop of deels ter vervanging van het huidige tarief op de energie-inhoud in rekening worden gebracht bij de gebruiker.
Bij een eindgebruikersheffing blijft het heffingspunt zoals deze nu is: de energieleverancier is heffingsplichtig en rekent het CO2-tarief door aan de eindgebruiker. Als een energieleverancier een certificaat (Garantie van Oorsprong) kan overleggen, komt hij in aanmerking voor een vrijstelling of verlaagd tarief. Hierdoor wordt het voor een leverancier aantrekkelijker om CO2-armere energie aan te bieden.
Een bronheffing beprijst de CO2–uitstoot van fossiele energie zoals aardgas bij de producenten of bij de levering aan het net. Dit kan bijvoorbeeld bij entrypunten van het Nederlandse hogedrukgasnet. In zo’n geval wordt de vrijstelling gekoppeld aan een fysieke levering. Ook in Zwitserland is de CO2-belasting momenteel zo ingericht dat binnenlandse productie van groen gas (fysiek ingevoed) en import per vrachtwagen zijn vrijgesteld. Het prijssignaal wordt doorgegeven aan de eindgebruiker, die daardoor meer betaalt voor aardgas dan voor duurzaam gas zoals groen gas.
Figuur 1: Schematisch overzicht varianten
Een goed werkend certificatensysteem is cruciaal
Voor beide varianten geldt dat een goed werkend certificatensysteem een randvoorwaarde is om aan te kunnen tonen dat een bepaalde vorm van energie duurzaam is geproduceerd. CO2-informatie van bron naar eindgebruiker in de gehele productieketen zal betrouwbaar moeten worden overgedragen. Internationaal zullen afspraken moeten worden gemaakt over het wederzijds erkennen en uit de markt nemen van certificaten, om te voorkomen dat er van verschillende stimuleringsregelingen geprofiteerd kan worden. Dit is ook belangrijk om te voorkomen dat er alleen sprake zal zijn van administratieve vergroening, zonder dat de productie van groen gas daadwerkelijk gestimuleerd wordt. Momenteel is er al een goed werkend internationaal certificatensysteem voor elektriciteit; voor groen gas is dit nog in ontwikkeling.
Bij €167 per ton CO2 is er geen SDE+ meer nodig voor groen gas
Momenteel is groen gas nog 2,5 tot 5 keer zo duur als aardgas. Dit prijsverschil wordt nu overbrugd door SDE+-subsidie. Ook de komende 10 jaar wordt verwacht dat er nog subsidie nodig is om het kostenverschil te overbruggen. Een CO2-afhankelijke energiebelasting kan deze kostenverschillen overbruggen zodat er geen subsidie meer nodig is. Dit leidt er toe dat niet meer alle energiegebruikers (via de ODE), maar alleen de gebruikers van fossiele energie hoeven te betalen. In 2030 zal om het kostenverschil met de duurste techniek te overbruggen een subsidie nodig zijn van €167 per ton CO2 . Een belasting van €43 ton/ CO2 is dus nog onvoldoende om het prijsverschil te overbruggen. Een prijsrange €43 tot €167 per ton levert in 2030 een vervanging op van 1,5 tot 3,5 miljard kubieke meter aardgas per jaar door onder meer productie van duurzaam gas.
In Nederland wordt veel gesproken over verbreding van een CO2–belasting. In de uitwerking zijn cruciale details van belang. Deze studie heeft een aantal van deze details nader onder de loep genomen. Uit de studie volgt dat invoering van een CO2–component door middel van een bronbelasting in Nederland mogelijk is mits er afspraken gemaakt worden tussen EU-landen over implementatie van vergelijkbare certificaatsystemen voor duurzame gassen. Voor een eindgebruikersheffing zijn ook verdergaande afspraken nodig over een CO2– afhankelijke energiebelasting in combinatie met (afbouw van) stimuleringsmaatregelen teneinde een uniforme prijsprikkel te kunnen geven voor duurzame gassen.
Meer informatie via Ellen Schep (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.) of Martijn Blom (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.). Voor de publicatie zie: https://www.ce.nl/publicaties/2306/opties-voor-een-co2-afhankelijke-energiebelasting
