Nieuwsbrief Milieu en Economie - Economische schade door droogte in 2018

De uitzonderlijke droogte van 2018 heeft zijn weerslag heeft gehad op verschillende waterbehoevende sectoren in Nederland. Ecorys is gevraagd door het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat om de economische schade in kaart te brengen ten gevolge van de droogte in 2018. Het onderzoek schat het economisch effect van de droogte voor de belangrijkste zoetwatergebruikers in op netto 450 tot 2.080 miljoen euro.

Naar aanleiding van de droogte van 2018 is de Beleidstafel Droogte ingesteld om beleidsvraagstukken te inventariseren die tijdens de periode van droogte zijn opgekomen. Een van deze vragen luidt: ‘Wat is de economische schade door de droogte in 2018?’. Met deze vraag is onderzoeks- en adviesbureau Ecorys aan de slag gegaan, met als resultaat een inschatting van de economische schade voor verschillende sectoren. De economische effecten omvatten alle netto schade in de gehele keten die terecht komt bij Nederlandse producenten en/of consumenten. Hierbij lag de focus op de belangrijkste gebruikers van zoetwater: de landbouwketen, de scheepvaartketen, de natuur, drinkwaterbedrijven, stedelijk gebied, waterrecreatie, energie en industrie.

Onderstaande figuur presenteert de inschatting van de bandbreedte van de ordegrootte van economische effecten op de negen belangrjike zoetwaterverbruikende sectoren in Nederland in 2018. De totale bandbreedte van de economische effecten van de droogte van 2018 wordt geschat op 450 tot 2.080 miljoen euro. Voor een aantal sectoren was het op basis van de beschikbare data en de tijdsspanne van de opdracht niet mogelijk een kwantitatieve inschatting van de economische effecten te maken. De effecten voor ‘natuur’, ‘stedelijk gebied’’, ‘de recreatievaart’ en de ‘energiesector’ zijn daarom kwalitatief meegenomen.

Ecorys droogteschade 2018

Figuur 1: Bandbreedte van de ordegrootte van netto economische effecten voor Nederland van de droogte in 2018.

Bron: Ecorys o.b.v. voorlopige cijfers en rapportages van CBS, Deltares, Wageningen University en input van geïnterviewden (zie het rapport voor een uitgebreidere verantwoording).

Grote spreiding landbouweffecten

De droogte van 2018 heeft een direct effect op gewassen en grasland gehad door o.a. het uitblijven van neerslag, toename van verdamping en afnemende waterkwaliteit. Dit heeft een lagere afzet van landbouwproducten tot gevolg gehad. Zo heeft er een opbrengstderving van 70% plaatsgevonden in de uienproductie in Zeeland, en bleef ook de suikerbieten- en aardappeloogst achter ten opzichte van voorgaande jaren. Ook heeft de droogte geleid tot een grotere spreiding van bedrijfsinkomens, met sterke verschillen tussen soorten gewas, regio’s en individuele bedrijven. Deze spreiding wordt veroorzaakt door verschillen in o.a. blootstelling, kwetsbaarheid, marktomstandigheden en handelingsperspectief (zoals de inzet van beregening). De economische effecten van de droogte van 2018 op de landbouwketen worden ingeschat tussen de 375 miljoen en 1,9 miljard euro.

Capaciteit scheepvaartsector onder druk

Ook de scheepvaartsector heeft schade geleden door de droogte, veroorzaakt door de lage waterstanden die van invloed waren op de bevaarbaarheid. Door het lage waterpeil werd er met een lagere beladingsgraad gevaren, moesten er andere schepen worden ingezet of moest worden omgevaren. Ook duurde de overslag van goederen langer, doordat de lading over meer binnenvaartschepen verdeeld was (i.v.m. lagere beladingsgraad) en was er sprake van congestie bij sommige vaargeulen. Hierdoor stond de transportcapaciteit onder druk, wat de vrachtprijzen voor de binnenvaart heeft doen stijgen. De economische effecten door de droogte worden ingeschat tussen de 65 miljoen tot 155 miljoen euro.

Beperkte invloed waterschaarste op overige sectoren

Naast de landbouw en scheepvaart, zijn er een aantal andere zoetwatergebruikers die schade hebben geleden onder de droogte. Waterbeheerders hebben diverse maatregelen genomen tegen zoutwaterindringing, afname van zoetwateraanvoer op de Hoge Zandgronden en vermindering van oppervlaktewaterkwaliteit. De ordegrootte van kosten van onder andere tijdelijke pompen, noodvoorzieningen, plaatselijk schadeherstel, monitoring en bellenschermen ligt op 10 tot 20 miljoen euro. De industrie had te maken met hogere chlorideconcentraties en watertemperaturen, en moest productieprocessen hierop afstemmen. Er is één bedrijf geïdentificeerd waarbij de droogte geleid heeft tot een vermindering in productie. De kosten hiervan zijn indicatief ingeschat op enkele miljoenen euro’s. Bij overige bedrijven in de industrie werd aangegeven dat het ‘net goed is gegaan’. Ook in de drinkwatersector werd de schade geraamd op enkele miljoenen euro’s, door kosten van reparaties, inzet personele capaciteit en uitstel van activiteiten (bij bijvoorbeeld aannemers). Door de inzet van maatregelen en reservecapaciteit heeft de afname van water(kwaliteit) niet tot leveringstops of kwaliteitsproblemen geleid.

De resultaten zijn gebaseerd op een studie uitgevoerd begin 2019 met een tijdsbestek van anderhalve maand. Op dit moment wordt er voor de sectoren ‘natuur’, ‘ scheepvaart’ en ‘landbouw’ gewerkt aan een update op basis van nieuw beschikbare data. De uitkomsten van het onderzoek worden meegenomen in de eindrapportage van de Beleidstafel Droogte in het najaar van 2019.

Rapport: Economische schade door droogte in 2018, Ecorys 2019:

https://www.ecorys.com/nl/nederland/latest-news/eerste-economische-effecten-van-droogte-2018-beeld

Nadere inlichtingen: Susanne van der Kooij, This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.