Het Klimaatplatform van het Voortgangsoverleg (van het Klimaatakkoord), gefaciliteerd door de SER, wijdde op 8 mei 2020 een webinar aan ‘Groen Herstel’. Onder leiding van Ed Nijpels, voorzitter van het Voortgangsoverleg, discussieerden vier inleiders met zo’n 270 online bezoekers over de vraag: Hoe kunnen klimaatmaatregelen de economie helpen om uit de coronacrisis te komen? Zeven opties stonden centraal.
De inleiders waren:
- Niels Kastelein (directeur Klimaat bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat),
- Mathijs Bouman (econoom, journalist en commentator),
- Frank Elderson (directeur De Nederlandse Bank) en
- Olof van der Gaag (Nederlandse Vereniging Duurzame Energie).
1. Keynesiaans investeren in groene maatregelen
Een grootscheeps herstelplan, met tientallen miljarden euro’s aan overheidsinjecties in groene maatregelen, zou duizenden bedrijven en werknemers aan het werk kunnen houden. Het is de methode van de Britse econoom Keynes. Zo wil bijvoorbeeld Frank Elderson zoveel mogelijk groene investeringen in het Klimaatakkoord naar voren halen. “Dan denk ik aan het stimuleren van elektrisch vervoer, openbaar vervoer, versnelde maatregelen in gebouwen. Dat moeten we tóch doen.”
2. Infrastructuur, R&D en innovatie: no regret
Als er dan toch overheidsgeld beschikbaar komt, moet dat als eerste worden geïnvesteerd in de groene ideeën die de economie weer een zetje in de rug geven. Kastelein: “Innovatie, onderzoek en ontwikkeling en versneld uitrollen van groene infrastructuur, die scoren hoog in de internationale literatuur als het gaat om ideeën die de economie een zetje geven.”
3. Voorwaarden aan geredde bedrijven
De overheid heeft tot dusverre tientallen miljarden uitgegeven om zoveel mogelijk bedrijven en werkgelegenheid te redden. Velen zijn het erover eens dat de overheid voorwaarden mag stellen aan bedrijven die zij redt. Als voorbeeld komt KLM nogal eens langs.
4. Hogere CO2-prijs
Frank Elderson heeft bovenaan zijn Groen-Herstel-verlanglijst: de CO2-prijs moet omhoog. “De prijs voor uitstoot van CO2 die bedrijven betalen in het Europese systeem voor emissiehandel was voor de crisis al te laag, en die is door corona alleen maar lager geworden. Maar beprijzing is de meest effectieve prikkel om uitstoot te reduceren. Die prijs moet weer omhoog, met bijvoorbeeld een minimumprijs.”
Zo’n prijsvloer vindt niet louter instemming, en zal ook in Europees verband moeten worden afgesproken. Voor een extra nationale CO2-heffing voor de industrie lanceerde het kabinet eind april een voorstel, als onderdeel van Klimaatakkoord. Maar de hoogte van die heffing is nog niet bekend. Kastelein: “Het doel van 49% emissiereductie in 2030 blijft overeind. Maar het pad daar naartoe zal wat anders verlopen. Dat zou hier kunnen betekenen dat je wat lager begint, maar uiteindelijk in 2030 wel op hetzelfde uitkomt.”
Dat ‘vertraagde’ pad geldt mogelijk ook voor andere maatregelen. Bijna unaniem stelt iedereen dat het dan wel belangrijk is dat bedrijven zo snel mogelijk weten welk klimaatpad ze tot 2030 moeten volgen.
5. Een groene-banenplan
Een belangrijk argument om steviger in te zetten op klimaatmaatregelen is de hoeveelheid banen die daarmee gepaard gaat. Volgens Van der Gaag zorgt een Groen Herstel voor veel werkgelegenheid: “De energietransitie zorgt in 2030 voor 70.000 banen, tegen 10.000 banen die dan verdwenen zijn. Je zag het al gebeuren op de vacaturesites: netbeheerders en installatiebedrijven vroegen al om honderden mensen. Maar tegelijk is dit een bedreiging. Je moet wel de mensen kunnen vinden, anders stagneert de transitie of wordt die duurder.”
6. Word concreet
Vele klimaatmaatregelen worden geopperd, maar het gaat vaak om de details van de invulling. Olof van der Gaag stelt voor dat de verschillende sectoren binnen het Klimaatakkoord komen met concrete maatregelen voor dergelijke snelle acties. Hij noemt zo’n detail: “De huidige regeling voor huiseigenaren zegt dat de subsidie wordt verleend als die twee besparende maatregelen neemt. Als we dat nou beperken tot één maatregel, dan gaat de huiseigenaar eerder investeren en zijn bedrijven ook geholpen.”
7. Internationale aanpak
Nederland, met een open economie, zal ook voor een groot deel afhankelijk zijn van het buitenland. Velen suggereren vooral samen op te trekken met de Green Deal van de EU.
Het webinar eindigde zonder eensluidende conclusies, maar wel met tientallen ideeën. Auteur Rolf de Vos, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Een uitgebreidere versie van dit verslag vindt u op https://www.ser.nl/nl/Publicaties/7-klimaatmaatregelen. Opnames van het webinar staan op het Youtube-kanaal van het Klimaatlplatform: https://www.youtube.com/playlist?list=PLihxBKGro_GQzlL5ztPb3QoxP1hR_qC-w.
