Informatieoverdracht blijkt potentieel te hebben om de bewustwording rond het belang van bodembiodiversiteit te verhogen en zo een bosbeheer dat zorgt voor bodembiodiversiteit te ondersteunen. Dat blijkt uit een studie door onderzoekers van de universiteiten van Leuven, Antwerpen en Gent.
Bodembiodiversiteit is cruciaal voor de multifunctionele rol van bossen
Bossen worden steeds meer gewaardeerd voor hun multifunctionele rol, zowel economisch, ecologisch als sociaal, en de vele ecosysteemdiensten die ze leveren. Wat echter vaak over het hoofd wordt gezien, is dat bodembiodiversiteit een cruciale rol speelt in het functioneren van bossen. Bodembiodiversiteit is de verscheidenheid aan leven in de bodem en omvat een brede waaier aan organismen, van schimmels en bacteriën tot springstaarten en regenwormen. Eén emmer bodem bevat meer levende organismen dan er mensen zijn op aarde. Dit gebrek aan erkenning heeft ervoor gezorgd dat de bodembiodiversiteit onder druk staat, voornamelijk door antropogene factoren waaronder bosbeheer en bosgebruik. Er is dus nood aan een toegenomen bewustwording rond het belang van bodembiodiversiteit en de impact van bosbeheer om bodembiodiversiteit in rekening te brengen bij beheerkeuzes. Publieke opinie beïnvloedt deze beheerkeuzes en verschilt vaak van de preferenties van bosexperten en van wat ecologisch gewenst is, wat geleid heeft tot conflicten. Er is dus nog ruimte voor verbetering om publieke opinie af te stemmen op wat optimaal is voor bodembiodiversiteit en zo een breed gedragen bosbeheer te bekomen dat bodembiodiversiteit stimuleert.
Opzet van het onderzoek
In het onderzoek is het effect bestudeerd van informatie over bodembiodiversiteit en bosbeheer op voorkeuren van burgers voor bosbeheerkeuzes. Bovendien is onderzocht of groepen individuen verschillende voorkeuren hebben en verschillend reageren op de informatieoverdracht. Hiervoor is een keuze-experiment ontworpen waarin deelnemers moesten kiezen tussen twee beheeropties, gedefinieerd door een brede waaier aan beheerkeuzes die verschilden in niveaus, zoals de gelaagdheid van bossen, boomsoortendiversiteit, wateropslag en recreatie. Elke beheeroptie kwam ook met een kost voor burgers, uitgedrukt in een jaarlijkse bijdrage aan een fonds voor bosbeheer. In totaal zijn data verzameld bij een representatieve steekproef van 299 Vlaamse burgers. Elke deelnemer kreeg het keuze-experiment tweemaal voorgeschoteld waartussen de informatieoverdracht plaatsvond.
Het effect van informatieoverdracht op publieke voorkeuren voor bosbeheer
De onderzoekers concludeerden dat de informatieoverdracht een significante toename veroorzaakte in voorkeuren voor hogere aandelen van oude bomen en dood hout, een hogere boomsoortendiversiteit en het kappen van bomen via vastgelegde uitsleeppistes met extra bescherming zoals takken. Deze beheerkeuzes ondersteunen bodembiodiversiteit wat betekent dat informatie in het algemeen blijkt bij te dragen tot een toegenomen bewustwording en publieke opinie ten voordele van bodembiodiversiteit, voornamelijk rond dood hout, menging van boomsoorten en het kappen van bomen.
Heterogeniteit in voorkeuren voor bosbeheer en het effect van de informatieoverdracht
De informatieoverdracht had het grootste effect op individuen die minder vertrouwd zijn met en minder belang hechten aan bossen, hun ecologische functie en bodembiodiversiteit. Deze individuen vertegenwoordigden tweederde van de steekproef en spitsten zich voor de informatieoverdracht toe op beheerkeuzes rond esthetiek en recreatie, terwijl hun voorkeuren voor biodiversiteit, het kappen van bomen en regulerende ecosysteemdiensten enkel na de informatieoverdracht bodembiodiversiteit significant ondersteunden. Anderzijds keurden individuen die meer kennis hadden van bodembiodiversiteit ook beheerkeuzes van middelmatige intensiteit goed zoals een middelmatige boomsoortendiversiteit, het gebruik van uitsleeppistes zonder extra bescherming en middelmatige water- en koolstofopslag. Dit is van belang aangezien het voor bosbeheerders minder aanpassing vraagt om over te stappen op beheer dat zorgt draagt voor bodembiodiversiteit wanneer beheer van middelmatige intensiteit door de publieke opinie aanvaard wordt. Dit kan de adoptie van zulk bosbeheer dus stimuleren.
Verder onderzoek kan nagaan of het combineren met andere manieren voor gedragsverandering deze bewustwording kunnen vergroten. De resultaten van het onderzoek kunnen gebruikt worden door beleidsmakers om de publieke waardering van bodembiodiversiteit te verhogen en zo bosbeheer te sturen naar keuzes die voordelig zijn voor bodembiodiversiteit.
Dit onderzoek maakt deel uit van het SoilForEUROPE project, gefinancierd door de BiodivERsA COFUND oproep voor onderzoeksvoorstellen uit 2015-2016. De studie werd gepubliceerd in Science of the Total Environment. Voor meer informatie kan Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. worden gecontacteerd.
