In maart 2021 hebben de Verenigde Naties een wereldwijd geaccepteerde methode gepresenteerd om rekening te houden met de waarde van de belangrijkste randvoorwaarde voor het voortbestaan van alle leven op aarde: het natuurlijk kapitaal. In deze ‘natuurlijk kapitaalrekeningen’ worden op een internationaal vergelijkbare wijze de toestand en trends van natuurlijke hulpbronnen vastgelegd, samen met de manier waarop de mensen deze hulpbronnen gebruiken. Rijkswaterstaat heeft de afgelopen jaren gewerkt aan het uitwerken van natuurlijk kapitaalrekeningen voor de zee, zowel op nationaal als internationaal niveau.
Figuur 1: De verschillende onderdelen van de natuurlijk kapitaalrekeningen (Blazquez, 2021)
Op nationaal niveau heeft Rijkswaterstaat samen met het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) in opdracht van het ministerie van I&W gewerkt aan de ontwikkeling van een pilotstudie voor natuurlijk kapitaalrekeningen voor het Nederlands deel van de Noordzee. Deze zullen de komende jaren worden verbeterd en uitgebreid, met het uiteindelijke doel om ‘duurzaam gebruik van de Noordzee’ verder te operationaliseren en analyseren, onder meer voor de Europese Kaderrichtlijn Mariene Strategie (KRM) en het Programma Noordzee.
Het Programma Noordzee gaat over de ruimtelijke indeling van de Noordzee en het bereiken van de goede milieutoestand – in één van de intensiefst gebruikte zeeën ter wereld. De centrale opgave voor het Programma Noordzee 2022–2027 is om de juiste maatschappelijke balans te vinden in de ruimtelijke ontwikkeling van de Noordzee. Die ontwikkeling moet efficiënt en veilig zijn en passen binnen de randvoorwaarden van een gezond ecosysteem. Om de goede milieutoestand te behalen zijn naast de al bestaande maatregelen aanvullende maatregelen bepaald, die staan beschreven in het Programma van Maatregelen voor de KRM, dat is opgenomen als bijlage bij het Programma Noordzee.
De Europese Kaderrichtlijn Mariene Strategie heeft tot doel het beschermen en herstellen van de Europese zeeën en oceanen en duurzaam gebruik te bevorderen. De KRM verplicht elke Europese lidstaat tot het vaststellen van een mariene strategie. Deze strategie moet gericht zijn op bescherming, behoud en herstel van het mariene milieu (een goede milieutoestand), waarbij tevens een duurzaam gebruik van de zee wordt gegarandeerd. De lidstaten moeten de nodige maatregelen treffen om in hun mariene wateren deze ambitie te bereiken. Zij moeten daarbij samenwerken als EU-lidstaten en met andere landen in hun mariene regio. De kaderrichtlijn beveelt aan om daarbij zoveel mogelijk gebruik te maken van bestaande regionale zeeconventies. Voor Nederland is dat OSPAR, de organisatie die verantwoordelijk is voor coördinatie van het milieubeheer op en rond de Noordoost Atlantische Oceaan.
Rijkswaterstaat levert in opdracht van het ministerie de voorzitter van de werkgroep economie binnen OSPAR. Op 1 oktober 2020 heeft de OSPAR ministersconferentie de nieuwe Noordoost Atlantische Milieu Strategie vastgesteld. Een van de doelen is dat ‘tegen 2025 OSPAR zal beginnen met het analyseren van ecosysteemdiensten en natuurlijk kapitaal’. Als bijdrage aan deze doelstelling is mede door inzet van Rijkswaterstaat en het VK op 13 juli 2021 een internationale bijeenkomst georganiseerd (online) over natuurlijk kapitaalrekeningen van het mariene milieu, met deelnemers en presentaties vanuit de hele wereld. Daarnaast heeft Rijkswaterstaat een stagiaire begeleid die een eerste versie van de natuurlijk kapitaalrekeningen voor de Noordoost Atlantische Oceaan heeft uitgewerkt.
Meer informatie, Rob van der Veeren, RWS, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Referentie
Blazquez, M.A. (2021), Natural capital accounting for the North-East Atlantic area. Preliminary results and first estimates. Rijkswaterstaat, Water, Verkeer en Leefomgeving, 15 augustus 2021. https://www.noordzeeloket.nl/publish/pages/193624/natural-capital-accounting-for-the-nort-east-atlantic-area.pdf.