De Europese Unie (EU), maar ook nationale overheden, overwegen het gebruik van gerecycleerde materialen te verplichten. Deze beleidsmaatregel maakt die producten niet alleen duurzamer, het zorgt er ook voor dat meer afval gerecycleerd zal worden. Op deze manier kan er een grote sprong voorwaarts gezet worden in het bereiken van een circulaire economie.
Vooreerst, niet alle producten kunnen geproduceerd worden met gerecycleerde materialen. Soms zijn er technische restricties, bv. materiaalkenmerken, maar er kunnen ook beleidsrestricties zijn. Zo mogen bepaalde gerecycleerde kunststoffen niet in directe aanraking komen met etenswaren. Producten waarvoor wel gerecycleerde materialen gebruikt kunnen worden, zullen onder de mogelijke beleidsmaatregel met een minimum percentage aan gerecycleerd materiaal geproduceerd moeten worden.
Economische overwegingen spelen ook een rol. Neem bijvoorbeeld kunststoffen: gerecycleerde kunststoffen zijn relatief duur en de verwerking ervan vraagt extra aandacht. Zo moet er telkens opnieuw met additieven gewerkt worden opdat bv. de kleur gelijkaardig zou zijn. Doorgaans zal de kwaliteitscontrole meer aandacht vergen wanneer er geproduceerd wordt met gerecycleerde kunststoffen. Vandaag leiden die economische beperkingen vaak tot een realiteit waar geen gerecycleerde kunststoffen gebruikt worden. Het gebruik van die kunststoffen zou immers leiden tot een lagere winst in vergelijking met het gebruik van nieuwe kunststoffen.
Indien een overheid wil overgaan tot het verplicht gebruik van gerecycleerde materialen, doet ze dat best door duidelijk te communiceren. Het louter vermelden van eventueel toekomstig beleid zorgt voor beleidsonzekerheid. Neem een bedrijf in een perfect concurrerende markt. Indien het bedrijf zou willen omschakelen naar het gebruik van gerecycleerde materialen, moet er geïnvesteerd worden om de productielijn om te schakelen. Na die omschakeling zal – zoals beschreven – de winst van dat bedrijf lager zijn dan die van de concurrenten. Niet investeren komt ook met een risico. Niet op tijd kunnen omschakelen naar het gebruik van gerecycleerde materialen wanneer het beleid geïmplementeerd wordt, zorgt voor een marktuitsluiting. Als bedrijf moet je dus een investering plannen binnen een mogelijk, toekomstig beleidskader. Indien dat beleidskader onzeker is, wat het vandaag vaak is, moet een bedrijf een optimale investeringsstrategie uitdenken die winsten maximaliseert doorheen de transitie.
Onderzoekers van ondermeer de universiteiten van Antwerpen en Tilburg onderzochten met een reële optie analyse de optimale investeringsstrategie voor een competitief bedrijf. Die strategie houdt rekening met een stapsgewijze investering/omschakeling, en interne leereffecten bij het gebruik van gerecycleerde materialen. Voor de onderzochte case omtrent het gebruik van gerecycleerde polyethyleen, vinden we dat bedrijven in het meeste van de gevallen hun investeringsstappen zo zullen plannen dat hun laatste investeringsstap samenvalt met het moment waarop men verwacht dat het beleid geïmplementeerd zal worden. Met andere woorden, een bedrijf zal nooit volledig omgeschakeld zijn voordat het beleid in voege is. Bovendien is het te verwachten dat het bedrijf tijdens de eerste investeringsstappen de omschakeling zal realiseren voor slechts kleine fracties van de productiecapaciteit. Tijdens de laatste stappen wordt dan voor het overige, overgrote deel van de productiecapaciteit omgeschakeld naar het gebruik van gerecycleerd materiaal.
Ons werk laat beleidsmakers toe in te schatten welke impact ze op de markt hebben wanneer ze eventueel toekomstig beleid communiceren. Meer nog, op basis van het percentage verplicht gebruik van gerecycleerd materiaal, kan de beleidsmaker inschatten of bedrijven omschakelen of ervoor kiezen hun productie stop te zetten. We bieden met andere woorden een rekenmodel aan waarin private ondernemingen hun optimale investeringsstrategie kunnen bepalen, en beleidsmakers hun impact op de markt kunnen inschatten.
Meer informatie over deze publicatie vindt u via deze link of door contact op te nemen met dr. Loïc De Weerdt (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.).
