Een circulaire voedseleconomie stapt af van een lineair, niet-duurzaam systeem, en draagt bij aan een vermindering van het gebruik van hulpbronnen en de uitstoot van emissies. In Vlaanderen zouden we graag weten hoe ver we staan in die vooruitgang naar meer circulariteit binnen voeding, maar dit vereist eerst een duidelijke visie op wat circulariteit voor voeding juist betekent. Binnen het Steunpunt Circulaire Economie werd daarom in 2021 een tweedelige enquête gelanceerd, onder de vorm van een ‘Delphi studie’, waaraan Vlaamse experts in voeding en duurzaamheid konden deelnemen.
In een ‘Delphi studie’ worden experten herhaaldelijk (anoniem) bevraagd via enquêtes. De Delphi laat alle stakeholders toe gehoord te worden in een gelijkwaardige format waarbij iedereen de kans krijgt zijn/haar visie te delen. In onze studie werden twee opeenvolgende enquêtes uitgestuurd naar experten in Vlaanderen. De eerste Delphi ronde (met 51 experts) werd daarom georganiseerd als een ‘brainstorm’-enquête, waarin experten de vraag kregen om “een circulair voedingssysteem in Vlaanderen te beschrijven”, en op te lijsten “welke indicatoren men moet meten om de circulariteit van het Vlaamse voedingssysteem in kaart te brengen”. Aan de hand van een ‘keyword’-analyse werden zo de belangrijkste aspecten van een circulaire economie binnen voeding blootgelegd, en werd een lijst ontwikkeld van indicatoren-thema’s die men vooropstelt om deze circulariteit binnen Vlaanderen te evalueren (zie Figuur 1). De experts beschouwen een circulaire voedseleconomie als een systeem dat gericht is op het optimaliseren van het (her)gebruik van inputs, eindproducten, en reststromen, waarbij milieu-impacts worden geminimaliseerd en voedselzekerheid en veiligheid wordt gegarandeerd.
Figuur 1. Indicatoren-thema’s om circulariteit binnen voeding in Vlaanderen te evalueren.
In de tweede Delphi ronde (met 40 experts) werden deze indicatoren-thema’s dan gerangschikt aan de hand van een eenvoudig keuze-experiment. De experten werden gevraagd om de indicatoren-thema’s onderling te beoordelen op basis van hun ‘relevantie’ om de circulaire economie binnen het Vlaamse voedingssysteem te evalueren. Binnen een subset van indicatoren-thema’s moesten ze telkens de ‘meest relevante’ en ‘minst relevante’ thema’s aanduiden. De resultaten werden vervolgens verwerkt met een statistisch model (‘hierarchical bayes’) die een preferentie-score per indicatoren-thema berekent. Uit het keuze-experiment kunnen we concluderen dat de experten ‘voedselverspilling’ als het belangrijkste thema beschouwen, gevolgd door ‘nevenstromen’ tijdens productie en verwerking en ‘voedselpatronen inzake dieet en herkomst’ bij consumptie. De volledige indicatorenranking en bijkomende analyses kunnen worden geraadpleegd via deze link.
De resultaten van deze Delphi studie dragen bij aan een gedeelde visie op circulariteit binnen het Vlaamse voedselsysteem, en de ontwikkeling van een gerangschikte set van indicatoren-thema's om een circulaire voedseleconomie te meten en te monitoren. Toekomstig onderzoek zou de thema’s concreet moeten invullen met meetbare indicatoren, om de circulariteit binnen Vlaanderen via een monitoringstool te kunnen visualiseren, opvolgen, en de circulariteit binnen voeding zo verder te verbeteren.
Meer informatie kan teruggevonden worden in: Van Schoubroeck, S., Vermeyen, V., Alaerts, L., Van Acker, K. & Van Passel, S. 2022. How to monitor the progress towards a circular food economy: A Delphi study. Sustainable Production and Consumption. Resources, Conservation and Recycling. 144, 198-208. https://doi.org/10.1016/j.spc.2022.05.006
Contactpersoon: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
