In 2023 wordt de normering van de primaire waterkeringen in Nederland geëvalueerd. Deze normen zijn onder andere gebaseerd op een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) uit 2011. Sinds die tijd zijn belangrijke parameters, zoals de discontovoet, aanzienlijk veranderd. In opdracht van het Directoraat-Generaal Water en Bodem (DGWB) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft De Waterwerkers een notitie geschreven over de rol van de discontovoet bij het bepalen van de economische optimale overstromingskansen. Hiermee kan DGWB anticiperen op (beleids-)vragen die kunnen worden verwacht naar aanleiding van de evaluatie van de waterwet in het algemeen, en de normering van primaire waterkeringen in het bijzonder.
Uit een inventarisatie en analyse door Deltares van de factoren die wezenlijk veranderd zijn en die daardoor de meeste invloed op de hoogte van de economisch optimale overstromingskansen hebben, komt de wijziging in discontovoet als een van de belangrijkste gewijzigde factoren naar voren (De Bruijn en De Grave, 2021). De notitie van De Waterwerkers is geschreven voor een breed publiek met kennis van waterveiligheidsvraagstukken, maar zonder specifieke economische voorkennis. De algemene inleiding over de werking van de discontovoet is ook nuttig voor lezers die betrokken zijn bij kosten-batenanalyses op andere beleidsterreinen.
De notitie gaat allereerst in op de algemene werking van de discontovoet in MKBA’s. Met voorbeelden laat hij zien hoe de tijdsvoorkeur doorwerkt in (vooral) de batenstroom van projecten, hij gaat in op de componenten waaruit de discontovoet is opgebouwd (pure tijdvoorkeur, vermogenseffect, voorzorg en risico-opslag (Ramsey regel)); hij legt de meest cruciale begrippen uit, en hij gaat in op de regelgeving over de toepassing van de discontovoet in Nederland.
Vervolgens zoomt de notitie in op het gebruik van de discontovoet voor waterveiligheid. In 2011 is gewerkt met een discontovoet van 5,5%, conform de toen geldende voorschriften. Met deze discontovoet is ook een benaderende formule afgeleid die de (reciproke van de) economisch optimale overstromingskansen schat op basis van de schade bij overstromen, en de kosten voor een (tienvoudige) reductie van de overstromingskans (Kind, 2014):
1/economisch optimale overstromingskans = 38 . schade bij overstromen/kosten 10* veiliger.
Het huidige voorschrift gaat uit van een discontovoet van 2,25% voor de baten (= vermeden schade) en 1,6% voor de (vaste) kosten. Deze twee verschillende discontovoeten dienen ook voor het berekenen van de economisch optimale overstromingskansen te worden gebruikt, maar dit laat bovenstaande benaderingsformule niet toe. Bij een discontovoet van 2,25% voor zowel de kosten als voor de schade neemt bovenstaande factor in de benaderingsformule toe van 38 tot een factor 93, en bij een discontovoet van 1,6% voor zowel de kosten als schade zelfs tot 131.
Om het gezamenlijke effect van verschillende discontovoeten voor de kosten (1,6%) en voor de schade (2,25%) te bepalen op de economische optimale overstromingskans, zijn aanvullende modelberekeningen gemaakt. Daaruit blijkt dat de factor in de benaderingsformule 66 is. De economisch optimale overstromingskans valt daardoor een factor 1,7 lager uit dan volgens eerdere berekeningen.
De notitie is nuttig leesvoer voor iedereen die (beleidsmatig) bij waterveiligheidsnormering betrokken is en die zich altijd al afvroeg welke rol de discontovoet speelt in deze normering. De notitie geeft geen aanleiding om alle (wettelijke) normen direct te gaan herzien, maar het lijkt wel zinvol om (op zijn minst als vingeroefening) nieuwe berekeningen uit te voeren, en daarbij ook de veranderingen in andere factoren (zoals gestegen bouwkosten, groei van de economie, nieuwe klimaatinzichten) mee te nemen.
Voor het gehele rapport klik hier: (PDF) Grenzen aan de (over-)vloed, hoe de discontovoet zijn werk doet. Over de rol van de discontovoet in de MKBA voor het berekenen van economisch optimale overstromingskansen (researchgate.net). Voor meer informatie: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Referenties
De Waterwerkers (2022). Grenzen aan de (over-)vloed; Hoe de discontovoet zijn werk doet.
Kind, J. (2011). Maatschappelijke kosten-batenanalyse Waterveiligheid 21e eeuw.
Kind, J. (2014). Economically efficient flood protection standards for the Netherlands, Journal of Flood Risk Management.
De Bruijn en De Grave (2021). Verandering in inzichten en gegevens gerelateerd aan de normering. Deltares 1206819-012-GEO-0005. Concept.
Contact: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
