Banken lopen transitierisico’s door hun kredietverlening

Bedrijven waaraan banken krediet verlenen schakelen te langzaam om naar CO₂-arme alternatieven om te voldoen aan het Klimaatakkoord van Parijs. Hierdoor nemen de transitierisico’s in de kredietportefeuilles van Nederlandse banken de komende jaren fors toe.

De afspraken in het akkoord van Parijs impliceren significante veranderingen voor de maatschappij en de economie. De bancaire sector heeft als kredietverstrekker een belangrijke rol in de realisatie van de transitie naar een CO₂-neutrale economie. Wanneer de bedrijven die gefinancierd worden door banken achterblijven bij het benodigde transitiepad dan kunnen zij door bijvoorbeeld stringenter overheidsbeleid, juridische uitspraken of veranderende consumentenvoorkeuren in de knel komen. Dit kan leiden tot een afwaardering van de activa van deze bedrijven en daarmee tot transitierisico’s voor banken.

Bedrijven moeten sneller omschakelen naar duurzame alternatieven 

De kredietportefeuilles zijn geanalyseerd aan de hand van twee maatstaven, de technologiemix en de absolute productie. De technologiemix geeft de verhouding tussen de verschillende technologieën binnen een sector weer, terwijl de absolute productie laat zien hoeveel productie er van een bepaalde technologie in de komende vijf jaar nodig is. De uitkomsten zijn vergeleken met een scenario van het Internationaal Energie Agentschap waarbij de temperatuurstijging beperkt zal blijven tot 1.5°C. Gelet op beide maatstaven is de conclusie dat de bedrijven in de kredietportefeuilles van de Nederlandse bankensector in de meest CO₂-intensieve sectoren, zich onvoldoende aanpassen. De omschakeling van de productie van auto’s met een verbrandingsmotor naar elektrische auto’s en van energieopwekking op basis van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare bronnen gaat te langzaam om de klimaatdoelen van Parijs te halen. Daarnaast neemt de oliewinning door bedrijven in de kredietportefeuille van Nederlandse banken de komende jaren toe terwijl een afname noodzakelijk is. Alleen voor gaswinning passen bedrijven zich sneller aan dan het transitiescenario voorschrijft.

Tabel 1: Overzicht van de resultaten 

Een rood kruis geeft aan dat de bedrijven in de kredietportefeuilles van Nederlandse banken achterblijven bij het transitiescenario. Een groene vink geeft aan dat er door de bedrijven aan het scenario wordt voldaan of dat zij voorlopen op het transitiepad. Bronnen: Asset Resolution, PACTA, DNB. 

De productie van auto’s met een verbrandingsmotor neemt niet af 

Als voorbeeld wordt in figuur 1 de productieverandering van auto’s met een verbrandingsmotor voor de aankomende jaren weergegeven. Uit deze figuur valt op te maken dat de bedrijven die leningen hebben bij Nederlandse banken tezamen de aankomende jaren te veel auto’s met een verbrandingsmotor blijven produceren. De lijn tussen het rode en groene vlak daalt omdat de productie van auto’s met een verbrandingsmotor zal moeten afnemen met circa 30% in 2026. De doorgetrokken lijn geeft het beeld van de bedrijfsplannen weer, deze lijn stijgt de komende jaren. Het beeld van de geaggregeerde kredietportefeuille van Nederlandse banken verhult echter de variatie tussen verschillende banken en de bedrijven binnen hun kredietportefeuille. De bank met de kredietportefeuille waarbij de afname het meest voorloopt op de transitie en de bank met de kredietportefeuille waarbij de afname het meeste achterblijft zijn ook weergegeven. De resultaten voor andere sectoren worden weergegeven in de analyse.

Figuur 1: Productie van auto’s met een verbrandingsmotor 

De doorgetrokken lijn is de productieprognose van bedrijven in de portefeuille van banken. De stippellijn tussen het groene (lichtere) en rode (donkere) vlak is het productiepad om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C in 2050. Indien de doorgetrokken lijn zich in het rode vlak begeeft is de productieprognose van bedrijven in de kredietportefeuille van banken ontoereikend om de klimaatdoelen te halen. Ligt deze lijn in het groene vlak, dan passen de bedrijven zich sneller aan dan het transitiescenario vereist. De onderste stippellijn geeft de portefeuille van een Nederlandse bank weer die het meest voorloopt in de transitie. De bovenste stippellijn geeft de portefeuille van een Nederlandse bank weer waarbij die het meest achterblijft bij het transitiepad. Bronnen: Asset Resolution, PACTA, DNB. 

Meer informatie over de resultaten en de gebruikte methode staan in de volledige analyse: Naar een duurzamere balans voor banken. In Op weg naar een duurzame balans is deze analyse ook voor de beleggingsportefeuilles van pensioenfondsen en verzekeraars gedaan.