De Nieuwsbrief Milieu & Economie is een laagdrempelig, informerend, attenderend, Nederlandstalig platform voor actueel milieueconomisch onderzoek en milieueconomische ontwikkelingen in het beleid – publiek en privaat. Ook bijdragen over belangrijke beleidsadviezen worden opgenomen.
De Nieuwsbrief bestaat sinds 1986. Tegenwoordig verschijnen de artikelen op deze website. Vijf maal per jaar wordt de Nieuwsbrief per e-mail verstuurd naar degenen die zich daarvoor aangemeld hebben. Momenteel bevat het abonneebestand ruim 600 e-mailadressen. De lezers van de Nieuwsbrief zijn werkzaam bij overheid, bedrijfsleven, onderzoeksinstellingen en maatschappelijke organisaties. Het gaat zowel om economen als om niet-economen met milieueconomische belangstelling. Wilt u de Nieuwsbrief ook ontvangen? Meld u dan aan via het menu in de rechterkolom!
Het Belgische Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR) publiceerde eind februari 2024 een overzicht van 78 indicatoren die de evolutie van de levenskwaliteit, menselijke ontwikkeling, sociale vooruitgang en duurzaamheid van de economie over de periode 1990-2022 meten. Deze indicatoren kunnen geraadpleegd worden op www.indicators.be. We staan stil bij enkele opmerkelijke vaststellingen.
Wanneer de totale maatschappelijke kosten van vliegen zouden worden opgenomen in de ticketprijzen, dan zouden die prijzen aanzienlijk stijgen. De ticketprijs voor een vlucht naar Parijs zou gemiddeld genomen met ca. 25% toenemen, terwijl de prijs voor een ticket naar Los Angeles bijna zou verdubbelen (+86%).
Hoeveel emissiereductie mag in 2030 verwacht worden van een hogere CO2-heffing voor de industrie? Die vraag hebben de ministeries van Financiën en EZK aan het PBL gesteld. Als op tijd is voldaan aan de randvoorwaarden (beschikbaarheid van o.a. energiedragers, infrastructuur en vergunningen) zorgt bestaand beleid al voor flinke emissiereductie in de industrie. Een lichte verhoging van de CO2-heffing kan enkele megatonnen extra reductie opleveren. Om ook de laatste paar megatonnen tot het heffingsdoel te overbruggen zou de CO2-heffing fors moeten stijgen. Maatwerkafspraken lijken een geschikt alternatief voor zo’n fors hogere heffing. Dit concludeert het PBL in het rapport Analyse tarief CO2-heffing industrie.
Vanaf 2026 introduceert de EU geleidelijk een CO2-importheffing aan de buitengrens (CBAM), om verplaatsing van CO2-uitstoot naar buiten de EU tegen te gaan. CBAM vermindert deze CO2-weglek met ongeveer een derde vergeleken met de huidige gratis emissierechten in het Europese emissiehandelssysteem (ETS). Ook leidt de heffing aan de buitengrens tot meer productie en handel binnen de EU. Nederlandse industrie ziet zelfs een sterkere toename dan het EU-gemiddelde. Dat blijkt uit het gezamenlijke onderzoek Europese importheffing op CO2 effectief tegen weglek van het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving dat op 25 april is gepubliceerd.
De interactie tussen langetermijnklimaatbeleid en kortetermijnenergiebeleid heeft een merkbare invloed op de investeringen in klimaatneutrale technologieën, zoals elektrische voertuigen. Een voorbeeld van langetermijnklimaatbeleid is de Inflation Reduction Act in de VS of het Green Deal Industrial Plan in de EU. Beide stimuleren investeringen in klimaatneutrale technologieën. Tegenover dit beleid staan vaak kortetermijninterventies die primair gericht zijn op het verzachten van de directe economische impact van energieprijzen op consumenten. Voorbeelden hiervan zijn het vrijgeven van strategische olievoorraden in de VS of het tijdelijk verlagen van belastingen op fossiele brandstoffen zoals in bepaalde EU-lidstaten (die laatste worden dan vaak permanent). Dergelijke interventies kunnen essentieel zijn tijdens economische crises of periodes van hoge en volatiele energieprijzen, maar ze geven ook tegenstrijdige signalen aan de markt en kunnen de transitie naar klimaatneutraliteit beïnvloeden.
J.F. (Jan) Brusselaers
Instituut voor Milieuvraagstukken (IVM)
Vrije Universiteit
De Boelelaan 1087
1081 HV Amsterdam
Wil je regelmatig op de hoogte worden gehouden van nieuwe artikelen op deze website?
Meld je dan hier aan voor de Nieuwsbrief!
